Έναρξη του εκδοτικού προγράμματος της documenta 14 με την κυκλοφορία του South as a State of Mind #6 [documenta 14 #1]

Φανταζόμαστε συχνά τη θέση μας στον κόσμο – ή τη φαντάζονται άλλοι για λογαριασμό μας – μέσω έντονα φορτισμένων κατευθυντήριων πόλων όπως Βορράς και Νότος, Ανατολή και Δύση. Δεχόμαστε επίσης ότι οι κινήσεις μας με άξονα αυτές τις κατευθύνσεις έχουν βαρύνουσα σημασία. Τι νόημα έχει λοιπόν τότε για την documenta – έναν γερμανικό θεσμό βαθιά ριζωμένο γεωγραφικά στον Βορρά ως έκθεση αφοσιωμένη στη «δυτικοευρωπαϊκή τέχνη» από την ίδρυσή της το 1955, όταν γεννήθηκε στο Κάσελ και συνδέθηκε άρρηκτα μ’ αυτήν την πόλη που κάποτε υπήρξε ένα από τα σύνορα μεταξύ Δύσης και Ανατολής στη διαιρεμένη Γερμανία – το γεγονός ότι το 2015 εκδίδει ένα περιοδικό με τίτλο South (Νότος); Και επιπλέον, τι σημαίνει για την documenta 14 το γεγονός ότι φιλοξενείται από ένα υπάρχον ήδη περιοδικό με βάση την Αθήνα και τίτλο South as a State of Mind; Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα που θέσαμε στον εαυτό μας τους τελευταίους μήνες καθώς ετοιμάζαμε την πρώτη έκδοση του South στην Αθήνα. Στο νέο, προσωρινό του ρόλο ως το περιοδικό της documenta 14, το South κυκλοφορεί στα τέλη Οκτωβρίου, ενάμισι και πλέον χρόνο πριν το άνοιγμα της έκθεσης, που θα γίνει πρώτα στην Αθήνα, στις 8 Απριλίου 2017, και κατόπιν στο Κάσελ, δύο μήνες μετά, στις 10 Ιουνίου 2017.

Σύμφωνα λοιπόν με τη δεδηλωμένη πρόθεση της documenta 14 να διεξαχθεί η έκθεση για πρώτη φορά από κοινού σε δύο διαφορετικούς τόπους – εγκαταλείποντας έτσι τον αποκλειστικό ρόλο του οικοδεσπότη για να υιοθετήσει μια ριζικά πιο δεκτική θέση – και σε συνεργασία με τους υφιστάμενους θεσμούς και πρωτοβουλίες, βρισκόμαστε φιλοξενούμενοι πλέον στις σελίδες του South as a State of Mind που ίδρυσε η Μαρίνα Φωκίδη το 2012 στην Αθήνα. Ως επιμελητές των τεσσάρων εκδόσεων του περιοδικού, που θα κυκλοφορεί στο πλαίσιο της documenta 14 δύο φορές τον χρόνο μέχρι τα εγκαίνια της έκθεσης το 2017, παραμένουμε αποκλειστικά επισκέπτες. Φανταζόμαστε το South της documenta 14 – τόσο την περιοδική έκδοση όσο και τους φαντασιακούς τόπους τους οποίους μπορεί να συμπεριλάβει – ως έναν χώρο έρευνας, κριτικής, τέχνης και λογοτεχνίας, ο οποίος χρονικά λειτουργεί παράλληλα με το συνολικό έργο της προετοιμασίας της έκθεσης, καθορίζοντας και διαμορφώνοντας το πλαίσιο και τους στόχους της. Το συγγραφικό και το εκδοτικό κομμάτι της έκθεσης αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της documenta 14, και είμαστε πεπεισμένοι ότι το περιοδικό αποτελεί τον ιδανικό προάγγελο αυτής της διαδικασίας.

Η παραγωγή του πρώτου τεύχους συνέπεσε χρονικά με την ραγδαία επιδείνωση της οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα. Η εδραίωση, η διάλυση και η επανεδραίωση μιας αριστερής κυβέρνησης, υπό τις συνθήκες που δημιουργήθηκαν από τις επιπτώσεις του προγράμματος λιτότητας που επέβαλε η Ευρώπη, συνοδεύτηκε από την παραλίγο κατάρρευση του ελληνικού τραπεζικού τομέα. Παράλληλα, αντιμετωπίζουμε την κλιμάκωση της προσφυγικής κρίσης, με τον ξεριζωμό, λόγω του εμφυλίου πολέμου, εκατομμυρίων Σύρων, αλλά και πολλών άλλων προσφύγων που επιχειρούν καθημερινά να αποδράσουν από τη βία και την καταπίεση στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και στην Υποσαχάρια Αφρική. Όπως έχει ευρέως καταγραφεί, πρόκειται για τη μεγαλύτερη παγκόσμια μετατόπιση πληθυσμών από την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, και για πολλούς από τους πρόσφυγες που εισέρχονται στην Ευρώπη, η Ελλάδα αποτελεί τον πρώτο τους σταθμό. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτής της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, το περιοδικό, μέσα από τις διαφορετικές φωνές που εκφράζουν οι συνεργάτες του – ανάμεσά τους καλλιτέχνες, ποιητές, μελετητές, αρχιτέκτονες και κινηματογραφιστές – αποτελεί μια έντυπη έκφραση της documenta 14 και όχι απλά ένα πεδίο αναγγελίας των θεμάτων που θα αναπτυχθούν στην τελική μορφή που θα λάβει η έκθεση.

«Στην παρούσα διαδικασία αποαποικιοποίησης, οι μνήμες των δρομολογίων των σκλαβωμένων, των μεταναστών και των προσφύγων ενεργοποιούνται εκ νέου ενάντια στις νέες πολιτικές της λήθης», σημειώνει η Françoise Vergès στις σελίδες του πρώτου μας τεύχους, για να προσθέσει: «Εδώ η μνήμη δεν είναι η σφαίρα της υποκειμενικής φευγαλέας σκέψης, αλλά μια πηγή εικόνων, κειμένων και τραγουδιών που αποτελούν μια αντιηγεμονική βιβλιοθήκη για τις μάχες του παρόντος». Μια τέτοια αντιηγεμονική βιβλιοθήκη για τις μάχες του παρόντος – γεμάτη δοκίμια, εικόνες, ιστορίες, ομιλίες, ημερολόγια και ποιήματα – επιχειρήσαμε να στήσουμε εδώ, ως ένα όραμα που θα μας καθοδηγήσει και στις τρεις επόμενες εκδόσεις του South as a State of Mind, αλλά και στο πρόγραμμα της documenta 14 συνολικά. Στο πρώτο τεύχος εξετάζονται μορφές και σχήματα μετατόπισης, διωγμού και αποστέρησης, καθώς και μέθοδοι διεξόδου και αντίστασης (αισθητικής, πολιτικής, φιλολογικής, βιολογικής), ενώ οι ερχόμενες εκδόσεις θα εστιάσουν μεταξύ άλλων στην εξερεύνηση μιας σειράς εννοιών όπως αποικιοκρατισμός και νεοκλασικισμός, επιτελεστικότητα και φτωχό αντίγραφο, σιωπή και μάσκες, φεμινισμός και διαφεμινισμός, πενία και αρχιτεκτονική, πολιτική της εξαθλίωσης και των εκφάνσεών της, από την ελεημοσύνη ως τη φιλαργυρία. Μέσα από τις σελίδες του περιοδικού και ενώ συντελούνται δραματικές εξελίξεις που επηρεάζουν όχι μόνο συγκεκριμένα έθνη αλλά ολόκληρες ηπείρους, η documenta 14 έχει ήδη ξεκινήσει το ταξίδι της με άγνωστο ακόμα προορισμό.

Παράλληλα με την έντυπη έκδοση του South as a State of Mind, που ανασχεδιάστηκε για την documenta 14 από τους Mevis & van Deursen, Άμστερνταμ, θα ξεκινήσει online και η ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού, η οποία θα περιλαμβάνει περιεχόμενο σε τρεις γλώσσες: γερμανικά, ελληνικά και αγγλικά. Η online έκδοση θα ξεκινήσει τη λειτουργία της στις 31 Οκτωβρίου, μαζί με την έντυπη έκδοση του πρώτου documenta 14 South, και μπορεί να αναζητηθεί εδώ: documenta14.de/south.

Εγκαινιάζοντας το πρώτο τεύχος του documenta 14 South as a State of Mind, θα πραγματοποιηθούν τους επόμενους μήνες πέντε σχετικές εκδηλώσεις στην Αθήνα, το Κάσελ, το Βερολίνο, την Ντάκα και την Καλκούτα, υπό την επιμέλεια του Adam Szymczyk, Καλλιτεχνικού Διευθυντή της documenta 14, της Quinn Latimer, Διευθύντριας Σύνταξης των Εκδόσεων, και του Paul B. Preciado, Επιμελητή του Προγράμματος Δημόσιων Δράσεων. Περισσότερες λεπτομέρειες για τις εκδηλώσεις αυτές σύντομα στην ιστοσελίδα της documenta 14.

Στην έκδοση συμμετέχουν οι: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Alexander Alberro, Αριστείδης Αντωνάς, Hannah Arendt, Pierre Bal-Blanc, Miriam Cahn, Manthia Diawara, Άντζελα Δημητρακάκη, Maria Eichhorn, Fouad Elkoury, Peter Friedl, Hans Haacke, Bhanu Kapil, Quinn Latimer, Γιώργος Μακρής, Jonas Mekas, Marta Minujín, Naeem Mohaiemen, Bonaventure Soh Bejeng Ndikung, Linda Nochlin, Paul B. Preciado, Thomas Sankara, Brandon Shimoda, Sven Stilinović, Adam Szymczyk, Françoise Vergès, Kaelen Wilson-Goldie, Μαρίνα Φωκίδη και Stefan Zweig.

South as a State of Mind #6 [documenta 14 #1]
Διεύθυνση Σύνταξης: Quinn Latimer και Adam Szymczyk
295 x 230 χιλ., 262 σελίδες, έγχρωμες και ασπρόμαυρες εικονογραφήσεις, αγγλικά
Τιμή: 10 Ευρώ
Ημερομηνία έκδοσης: 31 Οκτωβρίου 2015
ISSN 2241-3901
ISBN 978-3-86335-844-0
Σχεδιασμός: Mevis & van Deursen, Άμστερνταμ
Τυπώθηκε στην Ελλάδα
Σχεδιασμός του South online: Laurenz Brunner, Julia Born, Julia Novich
Προγραμματισμός ιστοσελίδας: Systemantics

Τα νέα μέλη της ομάδας της documenta 14

Η documenta 14 διοργανώνεται από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή Adam Szymczyk μαζί με μια ομάδα, τα αρχικά μέλη της οποίας είχαν ανακοινωθεί τον Οκτώβριο του 2014. Η ομάδα αυτή πλαισιώνεται τώρα από τους εξής συνεργάτες: Paul B. Preciado ως Επιμελητής του Προγράμματος Δημόσιων Δράσεων, Sepake Angiama ως Διευθύντρια του Εκπαιδευτικού Προγράμματος, Clare Butcher ως Συντονίστρια του Εκπαιδευτικού Προγράμματος, Arnisa Zeqo ως Συντονίστρια του Εκπαιδευτικού Προγράμματος, Bonaventure Soh Bejeng Ndikung ως Curator at Large, Natasha Ginwala ως Σύμβουλος Επιμέλειας, Candice Hopkins ως Σύμβουλος Επιμέλειας και Jill Winder ως Επιμελήτρια Kειμένων Iστοσελίδας.

Βιογραφικά


Ο Paul B. Preciado είναι φιλόσοφος, επιμελητής και διαφυλικός ακτιβιστής καθώς και ένας από τους κορυφαίους μελετητές ζητημάτων φύλου και πολιτικών της σεξουαλικότητας. Αριστούχος απόφοιτος και υπότροφος του Fulbright, ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό του (Μ.Α.) στη Φιλοσοφία και τη Θεωρία Φύλου στο New School for Social Research της Νέας Υόρκης όπου φοίτησε με καθηγητές την Agnes Heller και τον Jacques Derrida. Είναι κάτοχος διδακτορικού (PhD) στη Φιλοσοφία και τη Θεωρία της Αρχιτεκτονικής από το Πανεπιστήμιο του Princeton. Το πρώτο του βιβλίο, Contra-Sexual Manifesto (αναμένεται στα αγγλικά από τις εκδόσεις Columbia University Press μέσα στο 2015) χαρακτηρίστηκε από Γάλλους κριτικούς ως «το κόκκινο βιβλίο της queer θεωρίας» και έγινε σημείο αναφοράς για τον ευρωπαϊκό queer και trans ακτιβισμό. Έχει διατελέσει Επικεφαλής ερευνητικών προγραμμάτων στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Βαρκελώνης (MACBA) και Διευθυντής του Independent Studies Program (PEI). Διδάσκει Φιλοσοφία του Σώματος και Διαφεμινιστική (Transfeminist) Θεωρία στο Université Paris VIII-Saint Denis και στο New York University.

Η Sepake Angiama είναι εκπαιδευτικός και επιμελήτρια με κύρια ενδιαφέροντα τις συλλογιστικές πρακτικές, τις πρακτικές κριτικής εκπαίδευσης και τα «κοινωνικά πλαίσια». Η Sepake Angiama έχει διατελέσει Επικεφαλής Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων για την Manifesta 10, στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, καθώς και Επιμελήτρια του Προγράμματος Δημόσιων Δράσεων της γκαλερί Turner Contemporary στο Μάργκεϊτ της Αγγλίας. Έχει εκπονήσει εκπαιδευτικά προγράμματα για διάφορα ιδρύματα και οργανισμούς, όπως η Tate Modern, η Hayward Gallery του Λονδίνου, και το Frieze. Τα επιμελητικά και εκπαιδευτικά της πρότζεκτ περιλαμβάνουν αναθέσεις φιλμ από τον Βρετανό καλλιτέχνη John Smith, Horizon (Five Pounds a Belgian, 2012), What can we achieve together? (2009-2012); Centre for Cooperative Living (2010); και What can you achieve by getting to know your neighbour?, καθώς και το συλλογικό εκδοτικό πρότζεκτ [...] στο PUBLIC SCHOOL στις Βρυξέλλες (2010). Η Sepake ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της (Μ.Α.) στην Επιμέλεια Σύγχρονης Τέχνης στο Royal College of Art του Λονδίνου, όπου παρέλαβε το Βραβείο Monique Beudert για το εκθεσιακό της πρότζεκτ.

Η Clare Butcher είναι εκπαιδευτικός, επιμελήτρια και διορθώτρια, και επίσης της αρέσει να μαγειρεύει. Διοργανώνει σεμινάρια ανάγνωσης, γραφής και έρευνας με σπουδαστές της Ακαδημίας Gerrit Rietveld και του μεταπτυχιακού προγράμματος Masters of Education in Art & Design στο Ινστιτούτο Piet Zwart. Η δική της εκπαίδευση περιλαμβάνει ένα μεταπτυχιακό (MFA) στο School of Missing Studies το 2015, ένα Masters Επιμέλειας Αρχείων στο Πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν το 2012, και τη συμμετοχή της στο Επιμελητικό Πρόγραμμα de Appel το 2008-9. Άλλες συνεργασίες και προσωπικά πονήματα περιλαμβάνουν την τοποθέτησή της ως επιμελήτρια στο Van Abbemuseum όπου καθοδήγησε το Autonomy Project (2010-12), καθώς και τα εξής: Men Are Easier to Manage Than Rivers (2015), Historical Materialisms (2014-), Every Great Undertaking Has Its Ups And Downs (2014), Scenographies (2013), The Principles of Packing… on two travelling exhibitions (2012), If A Tree… on the Second Johannesburg Biennale (2012).

Η Arnisa Zeqo είναι ιστορικός τέχνης με έδρα το Άμστερνταμ. Μετά από την αρχική ενασχόλησή της με την ποίηση και τη λογοτεχνία, σπούδασε Ιστορία της Τέχνης και Φιλοσοφία με έμφαση στο έργο του Marcel Duchamp. Η πρώτη της επαγγελματική απασχόληση ήταν η freelance διδασκαλία ηθικών αρχών στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ. Το 2011 έγινε η συν–ιδρύτρια του rongwong, χώρου τέχνης και θεωρίας στο Άμστερνταμ, ο οποίος φιλοδοξεί να πετύχει το συγκερασμό καλλιτεχνικών πρακτικών και στοχαστικού διαλόγου σε μια οικεία πλατφόρμα. Στον χώρο αυτό, αναπτύχθηκε μια σειρά εκθέσεων που διεξάγονταν παράλληλα με πάρτι τσαγιού, συνεδρίες κουτσομπολιού, μαραθώνιες αναγνώσεις, ακτιβιστικές διακηρύξεις και ποιητικές αναζητήσεις. Όσον αφορά στο επιμελητικό, εκπαιδευτικό της έργο, έχει συνεργαστεί με ιδρύματα όπως το πρόγραμμα Master of Fine Arts του Ινστιτούτου Piet Zwart (2013), το Werkplaats Tipografie (2014), το Μουσείο Stedelijk (2014). Το 2015 διετέλεσε επιμελήτρια στο Center for Curatorial Studies του Bard College όπου συνέγραψε το εννοιακό δοκίμιο «Lets spit on Szeemann».

Ο Bonaventure Soh Bejeng Ndikung, PhD είναι ανεξάρτητος επιμελητής και βιοτεχνολόγος. Είναι ο ιδρυτής του κέντρου σύγχρονης τέχνης SAVVY Contemporary στο Βερολίνο και διευθυντής της περιοδικής έκδοσης κριτικών κειμένων SAVVY Journal. Πρόσφατες δουλειές του ως επιμελητής περιλαμβάνουν: If You Are So Smart, Why Ain’t You Rich? On the Economy of Knowledge, Μαρακές, 2014 (P. Doutreluingne), Giving Contours to Shadows, Neuer Berliner Kunstverein n.b.k., Gorki Theater, Gemäldegalerie, SAVVY Contemporary, καθώς και σχετικές παρουσιάσεις στο Ντακάρ, το Γιοχάνεσμπουργκ, το Ναϊρόμπι, 2014 (E. Agudio, S.J.v. Rensburg), The Ultimate Capital is the Sun, nGbK, 2014, but the sea kept turning blank pages looking for history – on the state of refugeeness, SAVVY Contemporary, 2014, Wir Sind Alle Berliner: 1884-2014, Institute for Cutural Inquiry Berlin, 2015, Satch Hoyt: Riding Celestial Vessels, Galerie Wedding, 2015, Emeka Ogboh: No Food for Lazy Man, Galerie Wedding, 2015. Είναι συν–επιμελητής, μαζί με τον Solvej Ovesen, της έκθεσης An Age of our Own Making, Images, 2016, Χόλμπεκ, Ροσκίλντε και Κοπεγχάγη. Επιλεγμένες διαλέξεις: Les Laboratoires d’Aubervilliers, 2013, IKT Lab#3, Fondation Gulbenkian Paris, 2013, Critical Dialogues, Tyler School of Art Philadelphia, 2014, Haverford College, 2014, Deutsche Bank Kunsthalle, 2014, CuMMA Discourse Series, Aalto University Helsinki, 2015. Ως βοηθός καθηγητή παρέδωσε διαλέξεις με θέμα την Μετα–Αποικιακή Θεωρία και Τέχνη στην τάξη του Καθ. Antje Majewski στο Muthesius Kunsthochschule στο Κίελο.

Η Natasha Ginwala είναι επιμελήτρια, ερευνήτρια και συγγραφέας. Είναι επιμελήτρια της 8ης Μπιενάλε CONTOUR (2017). Πρόσφατα έργα της περιλαμβάνουν τα εξής: My East is Your West με τους Shilpa Gupta και Rashid Rana στην 56η Μπιενάλε της Βενετίας, Mind Moves Matter στο L’ appartment 22, Ραμπάτ, Corruption...Everybody Knows με το e-flux journal, SUPERCOMMUNITY issue. Διετέλεσε μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας στην 8η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης του Βερολίνου (μαζί με τον Juan A. Gaitán) και επιμελήτρια του The Museum of Rhythm στην Μπιενάλε της Ταϊπέι το 2012 (μαζί με τον Anselm Franke). Από το 2013 ως το 2015 καθοδηγεί το πολυμορφικό επιμελητικό project Landings το οποίο έχει παρουσιαστεί στο Witte de With Center for Contemporary Art, στο David Roberts Art Foundation, στο NGBK (ως τμήμα του Tagore, Pedagogy and Contemporary Visual Cultures Network), στο Μουσείο Stedelijk του Άμστερνταμ, καθώς και άλλες συγκείμενες διοργανώσεις (μαζί με την Vivian Ziherl). Η Ginwala έλαβε την εικαστική εκπαίδευσή της στο School of Arts and Aesthetics, JNU στο Νέο Δελχί και συμμετείχε στο Επιμελητικό Πρόγραμμα de Appel, στο Άμστερνταμ (2010-11). Έχει γράψει κείμενα σχετικά με τη σύγχρονη τέχνη και κουλτούρα και έχει συνεργαστεί με πολυάριθμα έντυπα.

Η Candice Hopkins είναι Επικεφαλής Επιμελήτρια στο IAIA Museum of Contemporary Native Arts της Σάντα Φε, Νέο Μεξικό. Έχει αναλάβει κατά καιρούς τη θέση επιμελήτριας στην Εθνική Πινακοθήκη του Καναδά και στις γκαλερί Western Front και Walter Phillips. Δοκίμια της Hopkins σχετικά με την ιστορία, την τέχνη και την λαϊκή αρχιτεκτονική έχουν δημοσιευτεί, μεταξύ άλλων, από εκδοτικούς οίκους όπως οι MIT Press, BlackDog Publishing, Revolver, New York University, Fillip Review, και National Museum of the American Indian. Έχει δώσει πολλές διαλέξεις, στις οποίες περιλαμβάνεται η σημαντική παρουσίασή της μαζί με την Hetti Perkins με θέμα την «κυρίαρχη φαντασία», για την dOCUMENTA (13). Είναι συν-επιμελήτρια των εκθέσεων Close Encounters: The Next 500 Years, Sakahàn: International Indigenous Art και Unsettled Landscapes για την Μπιενάλε της Σάντα Φε (2014). Η Hopkins έχει επιμεληθεί τα βιβλία Recipes for an Encounter (Western Front) και Jimmie Durham: The Second Particle Wave Theory (Walter Phillips Gallery Editions and Art Editions North).

Η Jill Winder είναι συγγραφέας και επιμελήτρια κειμένων. Έχει σπουδάσει πολιτική θεωρία και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου (Μ.Α.) από το Center for Curatorial Studies, στο Bard College της Νέας Υόρκης. Από το 2007 ως το 2011 διετέλεσε Επιμελήτρια Εκδόσεων στο BAK, basis voor actuele kunst, της Ουτρέχτης, όπου ήταν συν-ιδρύτρια της σειράς BAK’s Critical Reader και επίσης μέλος της ερευνητικής ομάδας του FORMER WEST project. Έχει βραβευτεί με υποτροφίες από το Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων και το Ίδρυμα Thomas J. Watson, και έχει επιμεληθεί πολυάριθμες μονογραφίες καλλιτεχνών και καταλόγους κριτικής ανάλυσης. Διετέλεσε επίσης επιμελήτρια εκδόσεων για την 7η και 8η Μπιενάλε του Βερολίνου (2012/2014). Πιο πρόσφατα, η Winder εργάστηκε ως Επικεφαλής Έρευνας και Εκδόσεων για το Bergen Assembly (2012-13) και διευθύντρια έκδοσης του art-agenda (2012-14). Έχει ως έδρα το Βερολίνο.