Χε ουάχινε, χε φενούα,
κα νάρο τε τανγάτα
(Χωρίς γυναίκες και χωρίς γη η ανθρωπότητα είναι χαµένη)

Mata Aho Collective: στη γλώσσα των Μαορί η λέξη άχο σηµαίνει υφαντό, ενώ η λέξη µάτα έχει πολλές σηµασίες. Μπορεί να περιγράφει ένα προφητικό τραγούδι που κατά τη διάρκεια κάποιας τελετής έχει τη δύναµη να απευθύνεται στο µεταφυσικό. Είναι επίσης η ονοµασία ενός συγκεκριµένου χαρεκέκε, ενός χαλκόχρωµου θάµνου µε πορφυρά νεύρα στα φύλλα του. Η τραχιά ιδιοσυστασία του φυτού το καθιστά κατάλληλο για ύφανση: φάρικι (χαλάκια), κέτε (καλάθια χειρός), πίκαου (καλάθια πλάτης) και πόταε (καπέλα). Για την κολεκτίβα, που συγκροτήθηκε το 2012 από τις καλλιτέχνιδες Erena Baker, Sarah Hudson, Bridget Reweti και Terri Te Tau, οι οποίες ζουν στη Νέα Ζηλανδία και γεννήθηκαν όλες τη δεκαετία του ’80, το τουιτουί (ράψιµο) είναι µεθοδολογία και το πλέξιµο αισθητική. Τα ραµµένα υφάσµατά τους απαιτούν µια πρακτική που πραγµατοποιείται πρωτίστως από γυναίκες σε κλίµακα οικοτεχνίας (την κλίµακα του σώµατος), την οποία διευρύνουν. Γι’ αυτές τις γυναίκες το ράψιµο είναι µια µορφή φανάνγκα (ένα είδος σύσκεψης ή φόρουµ) που αποτελεί αναπόσπαστο τµήµα της κοινής γνώσης, είτε αυτή είναι γενεαλογία, ιστορία ή φιλοσοφία· τα ολοκληρωµένα υφάσµατα γίνονται το φόρουµ µέσα από το οποίο µεταλαµπαδεύεται αυτή η γνώση.

Το Te Whare Pora (Το υφαντήριο, 2013), το πρώτο µεγάλο έργο τους, είναι ένα πελώριο, πλούσιο µπλε-µαύρο ύφασµα που κρέµεται από το ταβάνι, διατρέχει κάθετα τον τοίχο και καταλήγει στο πάτωµα. Η πηγή από όπου προήλθε το υλικό του έργου είναι σηµαντική: ξαναραµµένες κουβέρτες από «τεχνητό µινκ» που πλέον συνηθίζεται να δωρίζονται σε συγκεντρώσεις. Οι καλλιτέχνιδες επισηµαίνουν ότι αυτά τα ψεύτικα µινκ έρχονται να αντικαταστήσουν τις περίπλοκες χειροποίητες κουβέρτες και τους µανδύες µε φτερά της παλιάς εποχής, από τα οποία τα περισσότερα δεν βρίσκονται πλέον στην κατοχή των κοινοτήτων που τα έφτιαξαν, αλλά στα συρτάρια των µουσείων. Αυτά τα τάονγκα δεν είναι απλώς αντικείµενα, έχουν πνεύµα. Πολλά έχουν τη δική τους ονοµασία. Το γεγονός ότι οι Mata Aho χρησιµοποίησαν ψεύτικο µινκ δεν αποτελεί αναγκαστικά κριτική για το ότι αυτές οι καινούριες κουβέρτες αντικατέστησαν τις παλιές, αλλά µας δίνει τη δυνατότητα να δούµε µε κριτική µατιά το πώς ορισµένα έθιµα, όπως αυτό της ανταλλαγής δώρων, αντιστέκονται σθεναρά στην αποικιοκρατία· µόνο
τα υλικά αλλάζουν.

Το πιο πρόσφατο έργο τους µε τίτλο Kiko Moana (2017) είναι εµπνευσµένο από το µάνα ουάχινε. Το µάνα ουάχινε είναι διαφορετικό από τον φεµινισµό – άρα δεν πρέπει να το συγχέουµε ή το συνδυάζουµε µε αυτόν. Εµπεριέχει την έννοια της ενδυνάµωσης των γυναικών Μαορί. Γι’ αυτό το εγχείρηµα η κολεκτίβα επέλεξε να µαθητεύσει πλάι στη Maureen Lander, µια µεγαλύτερη και αναγνωρισµένη καλλιτέχνιδα και υφάντρα. Το υλικό που επέλεξαν είναι ο µπλε µουσαµάς, που φέρνει στον νου το χρώµα του νερού. Στη δουλειά της κολεκτίβας τα ταπεινά υλικά µεταµορφώνονται σε τάονγκα µέσα από δηµιουργικές διαδικασίες.

Candice Hopkins