Σε µια εποχή που χαρακτηρίζεται από την ταύτισή της µε την υλικότητα έχει κανείς την τάση να διαχωρίζει τον υλικό από τον ευρύτερο πολιτισµικό και ιστορικό ιστό που τον πλαισιώνει και να επικεντρώνεται σε αυτό ως αγαθό. Τα γλυπτά και οι εγκαταστάσεις του Bili Bidjocka (Ντουάλα, Καµερούν, 1962) εξερευνούν υλικά, αντικείµενα και πράγµατα στην ολότητά τους, µε αφετηρία τη βάση πάνω στην οποία υπάρχουν, ή για την οποία φτιάχτηκαν για να υπάρχουν, καλύπτοντας όλο το φάσµα των ιδιοτήτων και των σχέσεων που συνδέονται µε αυτά τα αντικείµενα. Οι στοχασµοί του Bidjocka πάνω στην ιδιότητα του αντικειµένου (objecthood) βρίσκονται σε συµφωνία µε εκείνους του Αrjun Appadurai στο The Social Life of Things (Η κοινωνική ζωή των πραγµάτων), όπου ο τελευταίος υποστηρίζει ότι τα πράγµατα και οι άνθρωποι δεν συνιστούν κατ’ ανάγκη χωριστές κατηγορίες. Είκοσι χρόνια αργότερα ο Appadurai, στο «Τhe Thing Itself» (Το ίδιο το πράγµα), δηλώνει ότι «όλα τα πράγµατα αποτελούν πρόσκαιρες αποθέσεις της τάδε ή της δείνα ιδιότητας, φωτογραφίες που αποκρύπτουν την πραγµατικότητα της κίνησης από την οποία η ιδιότητα του αντικειµένου τους συνιστά στιγµιαία ανάπαυλα».

Στην κοσµολογία του Bidjocka η ιδέα είναι η µορφή και αντίστροφα. Οι λέξεις, όπως οι σκέψεις, είναι συγχρόνως περιέκτες και περιεχόµενα. Στο Do Not Take It, Do Not Eat It, This Is Not My Body… (Μη λάβετε, µη φάγετε, τούτο δεν είναι το σώµα µου..., Βερολίνο, 2014) ο Bidjocka εξερευνά πώς ο βιβλικός λόγος γίνεται σάρκα µε τη µορφή του άρτου. Μέσα από γραπτά του και εικόνες των µελών του σώµατός του, ο Bidjocka εκθέτει µια µακρόχρονη ιστορία αντικειµενοποίησης του µαύρου σώµατος και ταυτόχρονα δηµιουργεί µια σειρά παραποµπών σε µια αποκρυµµένη ιστορία κανιβαλισµού στο πλαίσιο της θρησκείας. Μια παραλλαγή του Do Not Take It, Do Not Eat It, This Is Not My Body… (Ντακάρ, 2016) επικαλείται τα πνεύµατα του χώρου, του πρώην Μελάθρου της Δικαιοσύνης, χρησιµοποιώντας τη γη για να συµβολίσει ένα πολύπλοκο σύµπλεγµα από ιστορίες, νοήµατα και αύρες.

Για τη συµµετοχή του στην documenta 14 ο Bidjocka εργάζεται πάνω στο σκάκι ως αντικείµενο και ως φιλοσοφική ιδέα. Αφηγείται τις γνώσεις που το σκάκι –ως παιχνίδι και ως φιλοσοφία– έχει ενσαρκώσει στα 1.500 χρόνια της ιστορίας του κι επίσης τις διάφορες επιστηµολογίες που διέδωσε καθώς εξαπλωνόταν, από τον υποηπειρωτικό, τον περσικό, τον αφρικανικό και τον αραβικό κόσµο, στην Ευρώπη και στην Αµερική. Το σκάκι παρουσιάζεται ως η επιτοµή των καταπιεστικών εποχών, των στρατηγικών, βασιλικών προνοµίων και δοµών, που εξακολουθούν να έχουν τους νοσταλγούς τους, την ώρα που περνάµε από το ένα πολιτικό και οικονοµικό σύστηµα εξουσίας στο άλλο. Ο Bidjocka, µε την πάγια ευαισθησία του απέναντι στην ποίηση των υλικών, σκηνοθετεί µια παρτίδα σκάκι που εκτυλίσσεται πίσω από κουρτίνες οι οποίες αποτελούν το σκηνικό της και ταυτόχρονα µας δυσκολεύουν να τη δούµε.

Bonaventure Soh Bejeng Ndikung