Η πρώτη ταινία µεγάλου µήκους της Narimane Mari µε τίτλο Bloody Beans (Ματωµένα φασόλια, 2013), που γυρίστηκε µε αφορµή την πεντηκοστή επέτειο από την ανεξαρτησία της Αλγερίας, βασίζεται σε ένα χαλαρό, αυτοσχέδιο σενάριο για µια οµάδα παιδιών που, έχοντας µπουχτίσει να τρώνε µόνο φασόλια, αποφασίζουν να κλέψουν τρόφιµα από τα οδοφράγµατα του γαλλικού στρατού και τελικά αιχµαλωτίζουν έναν Γάλλο στρατιώτη. Αυτή η αλληγορία του πολέµου για την ανεξαρτησία της Αλγερίας εκτυλίσσεται στην παραλία και στις πολυπληθείς γειτονιές του σύγχρονου Αλγερίου, όπου η ηλικία σχεδόν του µισού πληθυσµού είναι νεαροί κάτω των 25 και ως επί το πλείστον άνεργοι. Μέσα από ένα δυνατό µείγµα του παρελθόντος (του αγώνα κατά της γαλλικής κατοχής) και του παρόντος (του αγώνα των νέων για επιβίωση), η ταινία καταπιάνεται µε τις συναισθηµατικές πραγµατικότητες της αποικιοκρατίας και των σύγχρονων µορφών στέρησης των δικαιωµάτων.
Αυτό είναι το επαναλαµβανόµενο µοτίβο της Γαλλίδας σκηνοθέτιδας που γεννήθηκε το 1969 στο Αλγέρι και τώρα µοιράζει τον χρόνο της ανάµεσα στη γενέτειρά της και στη Μασσαλία. Αναµφισβήτητα, η Mari ανέπτυξε ένα µοναδικό κινηµατογραφικό ιδίωµα προκειµένου να ασχοληθεί µε την πολυπλοκότητα και την κληρονοµιά που άφησε η αποικιοκρατία, ιδιαίτερα αναφορικά µε τις ιστορίες από τις πρώτες αποικιοκρατικές «επιστηµονικές αποστολές» και τις «εκστρατείες εξηµέρωσης» των οποίων ηγήθηκαν οι Γάλλοι. Εξερευνά µε αρκετή ελευθερία την ικανότητα των νέων και των παιδιών να φέρνουν τα πάνω κάτω στον κόσµο των ενηλίκων, επινοώντας εκ νέου και ξεπερνώντας µε ευφάνταστο τρόπο τα απολιθωµένα δεδοµένα των τελευταίων. Σε αυτό το πλαίσιο κινείται η τελευταία της ταινία Le fort des fous (Το οχυρό των τρελών, 2017), που ακολουθεί µια κοινότητα από νοµάδες και πλάνητες οι οποίοι συγκροτούν µια φανταστική, ουτοπική κοινωνία ως απάντηση στην αποικιοκρατική κυριαρχία. Η κινηµατογραφίστρια µας αποκαλύπτει ότι οι εµπειρίες που διαµορφώνουν τους ανθρώπους µιλούν απευθείας στη συναισθηµατική πραγµατικότητά τους και, κατά τη διαδικασία, φανερώνουν µε ποιον τρόπο οι κοινωνικές, ιστορικές και πολιτικές δυνάµεις σφυρηλατούν την υποκειµενική πραγµατικότητα του καθενός.
Αν στην ταινία Bloody Beans µια συµµορία παιδιών που «παίζει πόλεµο» ουσιαστικά εµπλέκεται σε µια συλλογική αναπαράσταση της ιστορίας όπως αυτή εξιστορείται στα σπίτια και διδάσκεται στα σχολεία, τούτο συµβαίνει επειδή πρόκειται για έναν µηχανισµό ερµηνείας που όχι µόνο ρίχνει φως στις συνέπειες της αποικιοκρατίας στο παρόν, αλλά κινηµατογραφικά επιτρέπει το καθηλωτικό πάντρεµα της µυθοπλασίας µε την καταγραφή των γεγονότων. Η αξιοποίηση της αναπαράστασης και του παιχνιδιού στην προκειµένη περίπτωση παρακάµπτει τις παγίδες πολλών άλλων καλλιτεχνικών προσεγγίσεων της ιστορίας της αποικιοκρατίας και του καταγεγραµµένου υλικού, και αντιθέτως παρουσιάζει αυτές τις ιστορίες σε ένα παραισθησιακό βασίλειο σαν να πρόκειται για απτές, κοινωνικές και υποκειµενικές πραγµατικότητες του παρόντος.
Hila Peleg
