Το να κάθομαι στη σκιά αυτού του δέντρου μάνγκο τόσο συνειδητά και το να βιώνω την πλήρωση της μοναξιάς τονίζουν την ανάγκη μου για επικοινωνία. Ενόσω είμαι σωματικά μόνος φαίνεται ότι αντιλαμβάνομαι την ουσία του συν-υπάρχειν.
Paulo Freire, Pedagogy of the Heart
Οι δομές των επίσημων εκπαιδευτικών συστημάτων φτάνουν ολοένα περισσότερο στα όριά τους λόγω των παρωχημένων και άκαμπτων θεμελιώσεών τους. Μολαταύτα, οι ανεπίσημες πρωτοβουλίες από καλλιτέχνες ριζώνουν. Το πρόγραμμα «μια εκπαίδευση» της documenta 14 και η ifa (Institut für Auslandsbeziehungen) διοργανώνουν τη συνάθροιση Under the Mango Tree – Sites of Learning (Κάτω από το δέντρο μάνγκο – Χώροι μάθησης) που πραγματεύεται τρέχουσες εκπαιδευτικές μετατοπίσεις προσκαλώντας ποικίλες καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες και σχολεία από διάφορους τόπους να έρθουν στο Κάσελ. Αυτές οι διαφορετικές οργανώσεις βρίσκονται σε κομβική θέση τόσο εντός όσο και εκτός του δυτικού Κανόνα.
Δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε ιστορικές και σύγχρονες αναφορές και παραδείγματα μη ιεραρχικών μοντέλων μάθησης, η συνάθροιση παρουσιάζει κοινοτικές πρακτικές των Αυτοχθόνων για την παραγωγή και τη διατήρηση της γνώσης καθώς και πρωτοβουλίες που πραγματεύονται την παραγωγή μετααποικιακής γνώσης σε μη ιεραρχικά περιβάλλοντα.
Οι περίπου είκοσι συμμετέχοντες εργάζονται προς νέες οπτικές για μια σύγχρονη και διευρυμένη αντίληψη της μάθησης και της παραγωγής γνώσης. Η δουλειά τους παρουσιάζεται με μορφές οι οποίες κυμαίνονται από τις διαλέξεις έως τις περφόρμανς και τα εργαστήρια, όπου η ενεργή συμμετοχή είναι ευπρόσδεκτη. Αντλώντας από το μοντέλο του κοινόχρηστου κήπου ως χώρου μάθησης και διδασκαλίας, η συνάθροιση γίνεται σε διάφορα σημεία του Κάσελ κατά τη διάρκεια της documenta 14.
Συμμετέχουν τα πρότζεκτ, οι πρωτοβουλίες και τα σχολεία: Óscar Andrade Castro και Daniela Salgado Cofré (Ciudad Abierta), Sanchayan Ghosh (Σαντινικετάν), Rangoato Hlasane (Keleketla! Library), Anton Kats (Narrowcast House), Duane Linklater, Tanya Lukin Linklater και cheyanne turions (Wood Land School), Sofía Olascoaga, Alessandra Pomarico (Free Home University), Marcelo Rezende, Syafiatudina (KUNCI), Jorge I. González Santos (Escuela de Oficio), Marinella Senatore (The School of Narrative Dance) και άλλοι
Εργαστήρια
Πρόγραμμα «μια εκπαίδευση»
Σε αυτό το εργαστήριο συζητείται το πρότζεκτ Narrowcast House, καθώς και η επίδραση της ακρόασης, της αφήγησης και της φωνής στη διαδικασία της μάθησης. Οι συμμετέχοντες καλούνται σε μια σειρά ασκήσεων ακρόασης και ραδιοφωνικών εμπειριών που εισάγουν σε πρακτικές συζητήσεις για την ακρόαση στο πλαίσιο της εκπαίδευσης.
Escuela de Oficios
Σας προσκαλούμε να συμμετάσχετε στις διαδικασίες και στο δίκτυο σχέσεων που έχουν επιτρέψει στην ομάδα Escuela de Oficios να αναπτύξει τις χειροτεχνικές δραστηριότητες που είναι θεμελιώδεις για την πλατφόρμα της πρακτικής μας. Με βάση την παράδοση της χειροτεχνίας στο Πόρτο Ρίκο, το ενδιαφέρον μας να μάθουμε –ως δημιουργοί– μας επέτρεψε να αντιληφθούμε τον ρόλο του χειροτέχνη στην κοινωνία ως σημείο τομής διάφορων συστημάτων γνώσης και δεξιότητας που αφορούν τις σχέσεις μεταξύ αυτονομίας, ντιζάιν και αρχών του κοινοτισμού. Αυτό το εργαστήριο αντλεί από διαφορετικές οπτικές και προσεγγίσεις στην πλατφόρμα Escuela de Oficios, τις οποίες μοιραζόμαστε στη συνάντησή μας στον Κεραμεικό. Σε αυτή τη συνάντηση επικεντρωνόμαστε στις αντιστοιχίες μεταξύ υφαντικής και αγγειοπλαστικής. Ως κεντρική δραστηριότητα έχουμε την ύφανση του Enea –φυσική ίνα που προέρχεται από διάφορα είδη του φυτού τύφη– ως πηγή παιδαγωγικής διδασκαλίας που μπορεί να υλοποιηθεί. Πώς λοιπόν ένα εναλλακτικό σχολείο μπορεί να διαχειριστεί τις ανισότητες, τα κενά και τις ρήξεις;
Open City of Amereida (Ανοιχτή Πόλη της Αμερέιδα)
Το εργαστήριο περιλαμβάνει προσομοίωση μιας από τις θεμελιώδεις δραστηριότητες σε ένα σχολείο, τον «σχεδιασμό γιορτής». Με βάση την παρατήρηση και ορισμένους κανόνες για τις κατασκευές, οι συμμετέχοντες προτείνουν συγκεκριμένη μορφή για τη γιορτή, ενώ υπολογίζουν τα τρόφιμα και τα ποτά που θα χρησιμοποιηθούν σε σχέση με τον χώρο και την εκδήλωση. Με την ενασχόληση όλων των συμμετεχόντων φιλοδοξούμε να αναπτύξουμε και να υλοποιήσουμε διαφορετικές προτάσεις που θα παρουσιαστούν στο τραπέζι του γεύματος στο τέλος κάθε ημέρας.
The School of Narrative Dance (Σχολή Αφηγηματικού Χορού)
Το νόημα της έρευνάς μας στη δουλειά που κάνουμε με τη Marinella Senatore βασίζεται στις συναντήσεις ανάμεσα σε εμάς τους χορογράφους και στους συμμετέχοντες/χορευτές του The School of Narrative Dance. Μας ενδιαφέρει κάθε μορφή χορού και κάθε σώμα· πάντα ενεργοποιούμε μια διαδικασία που είναι μοναδική, αφού η σύνθεση κάθε ομάδας είναι μοναδική. Θεωρούμε ότι κινητοποιούμε ένα δυναμικό που υπάρχει ήδη για να μεταδώσει την εκ νέου αφήγηση συζητήσεων του παρελθόντος και του παρόντος καθώς και εκείνων που διεξάγονται στο πλαίσιο των ανταλλαγών που γίνονται ως μέρος του προγράμματος Under the Mango Tree.
KUNCI School of Improper Education (Σχολή Ανάρμοστης Εκπαίδευσης)
Αυτό το εργαστήριο δεν έχει σχεδιαστεί με βάση κάποιο υπάρχον ή ολοκληρωμένο σώμα γνώσεων, αλλά βασίζεται περισσότερο στις εξελισσόμενες δραστηριότητες της Σχολής Ανάρμοστης Εκπαίδευσης. Το πρώτο μας πείραμα έχει μόλις ολοκληρωθεί. Στη Σχολή Ανάρμοστης Εκπαίδευσης μαθαίνουμε τη νοηματική χωρίς κανένας μας να είναι κωφός. Έτσι, η μαθησιακή διαδικασία δεν αφορά μόνο την προσπάθεια να μάθουμε τη γλώσσα, αλλά και την απόπειρα να κατανοήσουμε τη λειτουργία· γι’ αυτό και προσεγγίζουμε την εμπειρία ζωής των χρηστών της σε σχέση με τη δική μας. Ωστόσο, η προσπάθεια προσέγγισης δεν μειώνει την απόσταση. Μερικές φορές εμφανίζονται κι άλλες αποστάσεις. Αυτές μπορεί να ταυτοποιηθούν ως ανισότητες φύλου, κοινωνικής τάξης, φυλής ή ακόμα και αξιωμάτων. Συνεπώς, η κριτική προσέγγιση οφείλει να προσαρμόζεται. Ανυπομονούμε να δούμε τις επιδόσεις της ομάδας στον χορό και στην περφόρμανς. Τις χρησιμοποιούμε. Οι άνθρωποι μπορούν να δημιουργήσουν κίνηση ασχέτως της ηλικίας, του φύλου, της παιδείας ή της κοινωνικής τους θέσης. Μας ενδιαφέρει να μοιραστούμε τον χώρο κατά την ανάδυση μιας προσωρινής κοινότητας ως καλλιτεχνική και επιτελεστική προσέγγιση. Χάρη σε αυτή την προσέγγιση, σχεδιάζουμε το πορτρέτο μιας κοινωνίας που αποκαλύπτεται στο κοινό και αμφισβητεί τα αγαθά του καθώς και τη σωματική του μνήμη.
Visva Bharati
Σε συνέχεια της περιήγησης, ο Sanchayan Ghosh παρουσιάζει δύο εσωτερικά παιχνίδια: την ενδοϋποκειμενική ατομική μελέτη του δέντρου με το σώμα –ένα παιχνίδι εξερεύνησης της μνήμης μέσα σε ένα σύνολο μέσω του σώματος και του μυαλού ενός ατόμου– και τη συλλογική άσκηση με περιήγηση, καθοδήγηση και ανάμνηση, που συνεχίζει την εξερεύνηση του προσκυνήματος.
Wood Land School
Στο πρότζεκτ του Wood Land School το 2017 στο Μόντρεαλ η SBC Gallery of Contemporary Art μετονομάζεται και λειτουργεί ως Wood Land School. Το Wood Land School διαπραγματεύεται τις δομικές αλλαγές και τους περιορισμούς προγραμματίζοντας την έκθεση Kahatènhston tsi na’tetiátere ne Iotohrkó:wa tánon Iotohrha/Drawing a Line από τον Ιανουάριο μέχρι τον Δεκέμβριο, η οποία κατά τη διάρκεια του έτους εκτυλίσσεται σταδιακά σε τρία στάδια που επικεντρώνονται στον ιθαγενή, με αντικείμενα τέχνης, περφόρμανς και εκδηλώσεις λόγου. Το Wood Land School επιθυμεί να επεκτείνει αυτή τη χειρονομία στην documenta 14, φέρνοντας έργα τέχνης από το Τερτλ Άιλαντ στο Stellwork Kulturbahnhof στο Κάσελ. Αυτή η σεμνή έκθεση έργων προτείνεται ως όρος ώστε το Wood Land School να εκφράζει τους προβληματισμούς, τα ερωτήματα, τις ιδέες και την αίσθηση να ανήκεις στο ευρύτερο διεθνές πλαίσιο.
Το Under the Mango Tree είναι μια συνεργασία του προγράμματος «μια εκπαίδευση» της documenta 14 και του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών της ifa (Institut für Auslandbeziehungen).
Η συνάθροιση υποστηρίζεται από τη συνεργασία με το ArtsEverywhere, μια διαδικτυακή πλατφόρμα του Musagetes που συζητά περί τέχνης σε συνάρτηση με όλες τις πτυχές του κόσμου γύρω μας.
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τη συντονίστρια και παραγωγό του πρότζεκτ Under the Mango Tree Sabiha Keyif στο underthemangotree@documenta.de
φωτογραφία: Adam Szymczyk