Δευτέρα 17 Ιουλίου 2017, 24:00 στην ΕΡΤ2
Passing Drama (Πέρασμα – Δράμα), 1999, Γερμανία, 66΄
Σκηνοθεσία: Angela Melitopoulos
Η ταινία της Angela Melitopoulos αναφέρεται στις μεγάλες εκτοπίσεις πληθυσμών ως αποτέλεσμα της διάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ο τίτλος παίζει με τη διπλή σημασία της λέξης «Δράμα», που εκτός από τραγωδία και αναταραχή είναι και το όνομα της πόλης όπου εγκαταστάθηκε η οικογένεια του παππού της σκηνοθέτριας μετά τη Συνθήκη της Λοζάνης, η οποία το 1923 επισημοποίησε τη μαζική εκδίωξη της ελληνικής μειονότητας από τη Μικρά Ασία.
Το Passing Drama, ως κινηματογραφικό δοκίμιο περισσότερο παρά συμβατικό ντοκιμαντέρ, αντιπαραθέτει τις τραυματικές μαρτυρίες των εκτοπισμένων με εικόνες που δείχνουν ύφανση σε μηχανικό αργαλειό, τους περιστρεφόμενους κυλίνδρους μιας πρέσας τυπογραφείου ή τον ιμάντα ενός φούρνου αρτοποιίας. Τα μηχανήματα συμβολίζουν την πρόοδο – μια δίνη που τρέφεται με ανθρώπινες ζωές. Κάθε βιομηχανικό προϊόν περιέχει έναν αποσυντεθειμένο κόσμο, ενώ η ευμάρεια των μητροπολιτικών κέντρων βασίζεται στην εκμετάλλευση ευάλωτων περιφερειακών σωμάτων.
Ένας από τους ερωτώμενους είναι ο πατέρας της καλλιτέχνιδας, ο οποίος διέφυγε από τη βουλγαρική κατοχή στην Ελλάδα, αλλά πιάστηκε χωρίς χαρτιά και στάλθηκε σε στρατόπεδο εργασίας στην Αυστρία. Δεν θέλει να διηγηθεί όλα όσα συνέβαιναν εκεί. Καθώς οι μάρτυρες πασχίζουν να μιλήσουν για μαζικές σφαγές και καταναγκαστική εργασία, οι εικόνες της ταινίας φθίνουν προς έναν λευκό θόρυβο ή τείνουν προς την αφαίρεση. Παλινδρομώντας διαρκώς μεταξύ μνήμης και λήθης, το Passing Drama στέκει στο μεταίχμιο μεταξύ του κινηματογράφου ως τόπου μνήμης και του φιλμ ως φυσικού μέσου. Στο τέλος η υλικότητα αυτής της τυλιγμένης ταινίας επικαλύπτει κάθε αφήγημα.
—Ana Teixeira Pinto, συγγραφέας, πολιτισμολόγος και λέκτορας