Δευτέρα 18 Σεπτεμβρίου 2017, 24:00 στην ΕΡΤ2
An Opera of the World (Μια όπερα του κόσμου), 2017, Πορτογαλία/ΗΠΑ/Μάλι, 71΄
Σκηνοθεσία: Manthia Diawara
Στην ταινία Μια όπερα του κόσμου ο κινηματογραφιστής Manthia Diawara από το Μάλι χρησιμοποιεί την όπερα για να στοχαστεί σχετικά με τη μετανάστευση λαών και πολιτισμών κυρίως μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής.
Το 2008 ο Diawara επέστρεψε στο Μπαμακό, την πόλη όπου γεννήθηκε το 1953, για να μαγνητοσκοπήσει τις πρόβες μιας όπερας από έναν θίασο Αφρικανών. Βασισμένη στο λιμπρέτο του ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Koulsy Lamko από το Τσαντ, η όπερα Bintou Were, a Sahel Opera πραγματεύεται τον αγώνα μιας νέας γυναίκας που μένει έγκυος έπειτα από βιασμό. Ελπίζοντας να φύγει από την πατρίδα της για να βρει μια καλύτερη ζωή, γνωρίζει έναν διακινητή ανθρώπων με τον οποίο ξεκινά το ταξίδι προς τον βορρά.
Η όπερα Bintou Were αποτελεί το σημείο εκκίνησης για την επιμελημένη σύνθεση ενός κινηματογραφικού δοκιμίου από τον Diawara. Η ταινία του με τίτλο «Μια όπερα του κόσμου» συνδυάζει την τεκμηρίωση αυτής της μοναδικής αφρικανικής όπερας με ιστορικό αρχειακό υλικό για τη μετανάστευση και συνεντεύξεις. Βλέπουμε τέσσερις διακεκριμένους διανοούμενους, που είναι φίλοι του καλλιτέχνη και συνεπώς μοιράζονται ειλικρινώς τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους· πρόκειται για τη Fatou Diome, τον Alexander Kluge, τη Nicole Lapierre και τον Richard Sennett. Επίσης, βλέπουμε την πρωτεύουσα του Μάλι όπως είναι σήμερα, με όλες τις παρασκηνιακές λεπτομέρειες: μια επίσκεψη στην αγορά υφασμάτων, μια συζήτηση με τον συγγραφέα του λιμπρέτου και τη γέφυρα Badalabugu πάνω από τον ποταμό Νίγηρα. Επιπλέον, επισκεπτόμαστε τη σύγχρονη Λέσβο, όπου ταξίδεψε ο καλλιτέχνης ενόσω έμενε στην Ελλάδα.
Αφού έλαβε την πρόσκληση να συμμετάσχει στην documenta 14, ο Diawara αποφάσισε να κάνει στην Αθήνα το μοντάζ της ταινίας που σχεδίαζε εδώ και τόσο καιρό, σε συνεργασία με τον μοντέρ Kenan Akkawi, του οποίου η οικογένεια ήρθε από τη Συρία στην Ελλάδα πριν από τριάντα χρόνια περίπου, όταν ο ίδιος ήταν μικρό παιδί ακόμα. Η συνεργασία αυτή προσέδωσε ιδιαίτερο βάρος στην πλούσια ιστορία της μετανάστευσης: τη μετάβαση στον κόσμο της όπερας μέσω της παράδοσης της τραγουδισμένης σοφίας που χαρακτηρίζει τον δυτικοαφρικανικό πολιτισμό εδώ και αιώνες, καθώς και τη μετάβαση της όπερας από την Ευρώπη στην Αφρική και τη μετάβαση των πληθυσμών από ήπειρο σε ήπειρο κατά την αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής.
—Monika Szewczyk, επιμελήτρια, documenta 14