Μια φωτογραφία, θολή όπως είναι συνήθως οι παλιές φωτογραφίες, εικονίζει µια νεαρή γυναίκα µε παραδοσιακή κουρδική φορεσιά κι ένα µαντίλι στο κεφάλι φορτωµένο µεταλλικά διακοσµητικά στοιχεία. Δεν χαµογελάει. Σε µια άλλη φωτογραφία, µε ευδιάκριτες βάτες στους ώµους, φοράει στο κεφάλι µια µαύρη µπαντάνα. Τα µαλλιά της είναι κατσαρά, τα φρύδια πυκνά: παιδί της δεκαετίας του ’80. Στις περισσότερες φωτογραφίες, όµως, τα µαλλιά της είναι κοµµένα αγορίστικα κι εκείνη φοράει το χαρακτηριστικό χακί στρατιωτικό γιλέκο, µια τεράστια ζώνη και το σαλβάρι του αγώνα. Στο πλάι της τοποθετηµένο σκόπιµα ένα καλάσνικοφ. Σύντοµα, η εικόνα της σε καθηλώνει. Μαθαίνεις ότι είναι χηµικός που έγινε δηµοσιογράφος· η µοναδική γυναίκα µε τέτοια θέση σε µια πολυθρύλητη εφηµερίδα υπέρ των Κούρδων. Μέχρι το 1990 είχε ήδη συλληφθεί και υποστεί βασανιστήρια. Το 1995 παράτησε τα πάντα για να ενταχθεί στο αντάρτικο. Στο κίνηµα πρέπει να κάνεις θυσίες· να απέχεις από οτιδήποτε µπορεί να αποσπάσει την προσοχή σου από τον αγώνα, όπως το ποτό, το σεξ ή τα ταπεινά υλικά πράγµατα. Οι µαχητές ενθαρρύνονται να κρατούν ηµερολόγιο – µια πράξη αντίστασης, ένας τρόπος να αψηφήσεις την επίσηµη συγγραφή της ιστορίας όταν η δική σου ξαναγράφεται και σβήνεται αδιάκοπα. (Η Virginia Woolf το αποκάλεσε «καταγραφή της ζωής»). Από το 1995 µέχρι το 1997 η γυναίκα κράτησε ένα τέτοιο ηµερολόγιο, µε περίπου 107 καταχωρίσεις. Περιφρονεί τις υπερβολικές περιγραφές –δεν υπάρχει χρόνος–, αλλά µας προσφέρει πολύτιµα στοιχεία. Υπάρχουν τα κλασικά γεγονότα και οι αριθµοί. Υπάρχουν όµως και αινιγµατικές ανακολουθίες. Όπως τούτη εδώ: «Φαίνεται πως η Κλεοπάτρα έκανε µπάνιο µε κρασί από τα όρη Ζάγκρος το οποίο έφτανε µέχρι εκείνη µέσω αγωγού που ένωνε τα όρη Ζάγκρος µε την Αλεξάνδρεια». Γράφει για τη µουσική που της αρέσει· για τη Λιβανέζα τραγουδίστρια Fairuz, για τον σπουδαίο Aram Tigran, ακόµη και για τον Rodrigo, τον γλυκανάλατο Αργεντινό. Γράφει για την πολύ βαριά, τραχιά στολή της και τα παπούτσια της που της είναι υπερβολικά µεγάλα (φοράει 38, αλίµονο όµως, είναι αναγκασµένη να κυκλοφορεί µε ένα ζευγάρι νούµερο 43). Καµιά φορά γράφει ποίηση. Κυρίως, όµως, συλλογίζεται τη διαφορά ανάµεσα στο να είναι κανείς διανοούµενος και αγωνιστής για την ελευθερία. Εκείνη λαχταράει να είναι το δεύτερο. Είναι τροµακτικό να είναι κανείς ασφαλής. Πού το άκουσα/το είδα αυτό; Έναν χρόνο αφότου σκοτώθηκε –τα πόδια της ανατινάχτηκαν το 1997 από ένα τανκς γερµανικής κατασκευής– τα ηµερολόγιά της εκδίδονται στη Γερµανία. Το 2014, ένας µικρός εκδοτικός οίκος επίσης καταφέρνει να τα εκδώσει, αυτή τη φορά στην Τουρκία. Λίγο αργότερα, σε κλίµα πολιτικής αναταραχής, τα ηµερολόγια απαγορεύονται. Βρίσκεις ένα αντίγραφο. Τη διαβάζεις. Την ονειρεύεσαι. Φτάνεις στο σηµείο να ξεκινήσεις να βλέπεις ψυχοθεραπευτή –για πρώτη φορά– ώστε να αρχίσεις να καταλαβαίνεις την επίδραση που έχει επάνω σου. Εσύ, που γεννήθηκες στην Άγκυρα το 1970, σκέφτεσαι εκείνη, που γεννήθηκε το 1965 στο Ζιβέρ. Φέρνεις στον νου σου τα πόδια της µε µέγεθος 38 καθώς γλιστρούν µέσα στα παπούτσια της που έχουν µέγεθος 43.

Negar Azimi