Είµαστε µοναδικά πλάσµατα, αλλά ποτέ πανοµοιότυποι µε τον εαυτό µας, αναλογίστηκα όταν ο Hiwa K µού ζήτησε να παίξω στο πιάνο το κοµµάτι «Stagger Lee» του Nick Cave για την περφόρµανς του The Barkeeper Is Not Dead… Yet (Ο µπάρµπαν δεν είναι νεκρός… ακόµη), µε την ευκαιρία της απονοµής στον καλλιτέχνη του βραβείου Arnold Bode στο Κάσελ το 2016. Δεν είχα ξαναπαίξει ποτέ πιάνο, ούτε άλλο µουσικό όργανο, για τον Hiwa K, όµως, το έκανα.

Ο Hiwa K γεννήθηκε το 1975 στην πόλη Σουλεϊµανίγια του ιρακινού Κουρδιστάν και σήµερα είναι κάτοικος Βερολίνου. Στη γενέτειρά του υπήρξε ζωγράφος του ρεαλιστικού ρεύµατος – και εξακολουθεί να είναι, παρόλο που έχει πάψει να ζωγραφίζει. Είναι ένας κοινωνικός ρεαλιστής που δεν επιδιώκει την επακριβή αποτύπωση µιας δυνητικής πραγµατικότητας, αλλά επανεφευρίσκει και µεταµορφώνει τη δεδοµένη πραγµατικότητα. Για την Μπιενάλε της Βενετίας του 2015, µε επιµελητή τον Okwui Enwezor, παρουσίασε µια καµπάνα φτιαγµένη από στρατιωτικά απορρίµµατα που προέρχονταν από τον πόλεµο Ιράν-Ιράκ (1980-88) και τους δύο πολέµους του Κόλπου (1991, 2003). Η καµπάνα ήταν διακοσµηµένη µε ανάγλυφα εµπνευσµένα από αρχαία έργα τέχνης τα οποία καταστράφηκαν από τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Καθώς τα σκουπίδια έλιωσαν και απέκτησαν νέα µορφή, ο εκκωφαντικός θόρυβος του πολέµου µεταµορφώθηκε σε βαθύ ήχο.

Στο βίντεό του This Lemon Tastes of Apple (Αυτό το λεµόνι έχει γεύση µήλου, 2011) παρακολουθούµε τον Hiwa K να περπατά µαζί µε ένα πλήθος από διαδηλωτές, ενώ παίζει στη φυσαρµόνικα τον γνωστό σκοπό του Ennio Morricone από την ταινία Κάποτε στη Δύση. Τα πράγµατα αγριεύουν – πέφτουν δακρυγόνα, ακούγονται πυροβολισµοί, τραυµατισµένοι άντρες µεταφέρονται αιµόφυρτοι. Η διαδήλωση συνεχίζεται εν µέσω τραγουδιών. Ο Hiwa K παίζει φυσαρµόνικα και ο Daroon Othman τον συνοδεύει στην κιθάρα. Ένα λεµόνι περνά από χέρι σε χέρι για να απαλύνει την επίδραση των δακρυγόνων. Ο Hiwa K εξιστορεί:

Ο Saddam Hussein αποκαλούσε την περιοχή του Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ «Παράδεισο του Αλλάχ στη Γη». Άρχισα να συνειδητοποιώ την ειρωνεία µετά το 1988, όταν κάποιοι συγγενείς µας που επέζησαν από τις επιθέσεις µε χηµικά στη Χαλάµπτζα µού είπαν ότι τα χηµικά είχαν οσµή µήλου.

Το βίντεο This Lemon Tastes of Apple γυρίστηκε στις 17 Απριλίου 2011 στη Σουλεϊµανίγια. Σκοπός της διαµαρτυρίας, η οποία δεν καλύφθηκε ποτέ σωστά από τα διεθνή µέσα, ήταν η διεκδίκηση του δικαιώµατος της συµµετοχής στην πολιτική διεργασία και της ισότιµης πρόσβασης των πολιτών στον εθνικό πλούτο. Όπως εύστοχα παρατηρεί η επιµελήτρια Aneta Szylak, το έργο προέκυψε στο πλαίσιο της διαµαρτυρίας και δεν συνιστά ένα έργο µε θέµα τη διαµαρτυρία. Ακριβώς µέσα σε αυτόν τον απέραντο χώρο της κοινωνικής διχόνοιας κινείται ο Hiwa K, υπενθυµίζοντάς µας ότι βρισκόµαστε για πάντα στο ενδιάµεσο, και ότι, ακόµη και κατά τον ερχοµό µας, κοιτάµε µόνο προς τα πίσω, εκεί όπου ξεκίνησε το ταξίδι, εκεί όπου, ίσως, δεν θα επιστρέψουµε ποτέ.

Adam Szymczyk