Ο καθρέφτης είναι ένα παράθυρο.
Μια φευγαλέα µατιά
Από όπου ερχόµαστε
Αλλά δεν µπορούµε να επιστρέψουµε.
Είµαστε όλοι οδοιπόροι
Σ’ αυτόν τον απέραντο δρόµο
Καταδικασµένοι στην περιπλάνηση
Χωρίς ανάπαυλα.

Το ποίηµα του Olu Oguibe «Conversation» (Συνοµιλία) που παρατίθεται πιο πάνω αφορά ένα φανταστικό άτοµο που προβληµατίζεται για τη σηµασία του ανθρώπινου όντος, του έθνους, της αγάπης για την περιπλάνηση και της αιώνιας καταδίκης. Ο Oguibe γεννήθηκε στη Νιγηρία το 1964 και στο διάστηµα µιας πολυσχιδούς καλλιτεχνικής σταδιοδροµίας που περιλαµβάνει σχεδόν τρεις δεκαετίες κατάφερε να συγκεράσει στα κείµενα και στους πίνακές του το προσωπικό στοιχείο µε το συλλογικό· επινοεί δηκτικά αφηγήµατα που έχουν ως επωδό την ανθρώπινη κατάσταση. Ο καλλιτέχνης λειτουργεί ως οραµατιστής, ως ένας προβληµατισµένος ερηµίτης ή ως ένας µποέµ τύπος µε αυτοπεποίθηση κλεισµένος στο σπίτι του σ’ έναν επικίνδυνο κόσµο.

Ένα από τα πρώιµα έργα του Oguibe, η ακουαρέλα µε τίτλο The Present Is a Dangerous Place to Live (Επικίνδυνο µέρος για να ζει κανείς το παρόν, 1987), απεικονίζει δύο άτοµα που στέκονται µπροστά σε ένα απύθµενο κενό, απορροφηµένα σε µια συζήτηση. Η µεταφορά είναι προφανής. Το έργο εξακολουθεί και σήµερα να είναι το ίδιο επίκαιρο όσο ήταν και τη δεκαετία του ’80, τότε που φιλοτεχνήθηκε, και αντικατοπτρίζει την επαναλαµβανόµενη θεµατική της καλλιτεχνικής πρακτικής του Oguibe – η ανανεωµένη εντολή αυτής της πρακτικής διαφαίνεται µέσα από την πρόσφατη αλλά και την τρέχουσα δουλειά του. Μορφές που κείνται, αλλοιωµένες από την επισφάλεια των έσχατων στιγµών τους ως αντικείµενα µε ενεργή κοινωνική ζωή κι από αυτό που αντιπροσωπεύουν τώρα: είναι πτώµατα. Πρόκειται για έναν στοχασµό που προκαλεί προβληµατισµό για τον αέναο κύκλο βίας που πυροδοτείται από τα ειδικά οικονοµικά συµφέροντα και την πολιτική σχιζοφρένεια που βιώνουµε στη σηµερινή µας πραγµατικότητα. Νεκρόσακοι, καταµέτρηση πτωµάτων και στρατιωτικές παρελάσεις στο πνεύµα του εθνικισµού ή µε σκοπό την επιβολή ενός δόγµατος έχουν γίνει µόνιµο γνώρισµα του ενοχλητικού κύκλου της ειδησεογραφίας.

Μολονότι το σύστηµα σκέψης και οι υπαρξιακές αρχές της φυλής των Ίγκµπο της Νιγηρίας διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στις δηµιουργικές απόπειρες του Oguibe και του υπαγορεύουν την προσέγγισή του προς την εννοιοκρατία, την αφαίρεση και τη µορφή του καλλιτεχνικού αντικειµένου, εντούτοις ζωτική δύναµη της τέχνης του αποτελούν τα βιώµατά του όταν ήταν παιδί στην Μπιάφρα κατά τη διάρκεια του Εµφύλιου Πολέµου της Νιγηρίας, στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Αυτή η τεράστια ανθρώπινη τραγωδία προσδιόρισε την κοινωνική του ζωή. Σήµερα βλέπουµε την Μπιάφρα µέσα από τους πρόσφυγες που έρχονται στην Ευρώπη από πολλά ταραγµένα σηµεία της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Αντικρίζουµε τα δεινά της Μπιάφρας καθώς η ανθρωπότητα χάνει από πνιγµό τεράστιο αριθµό ψυχών στις ανοιχτές θάλασσες προς τα Στενά του Γιβραλτάρ. Οι µορφές δεν περιπλανώνται πια, κείτονται παγερά· συνιστούν µνηµεία της εποχής µας, που µας ζητούν να αναλογιστούµε την εποχή της Ανθρωποκαίνου και να στοχαστούµε το πλήθος των καταστρεπτικών γεγονότων στην ιστορία που είχαν µακροχρόνιες συνέπειες. Το παρελθόν είναι ο καθρέφτης του παρόντος.

Ugochukwu-Smooth Nzewi