Την άνοιξη του 2014 ο Theo Eshetu έτυχε να κινηµατογραφεί το Εθνολογικό Μουσείο του Βερολίνου στο νοτιοδυτικό προάστιο Ντάλεµ την ώρα που εργάτες κατέβαζαν ένα µπάνερ για να ετοιµάσουν την πρόσοψη για την 8η Μπιενάλε του Βερολίνου. Το µουσείο στεγάζει συλλογές που θα µεταφερθούν στο κέντρο του Βερολίνου µόλις ολοκληρωθεί η αµφιλεγόµενη ανακατασκευή του Stadtschloss – αµφιλεγόµενη επειδή προϋπέθετε την κατεδάφιση του ανατολικογερµανικού Palast der Republik και επειδή θα επιταθεί η σύνδεση των συλλογών µε την αποικιακή πολιτική λόγω της σχεδιασµένης επανεγκατάστασής τους σε ένα αυτοκρατορικό αρχιτεκτόνηµα.

Το εν λόγω µπάνερ απεικόνιζε πέντε προσωπεία, µε υπότιτλο τις πέντε περιοχές που παρουσιάζονταν στη συλλογή του µουσείου: Afrika, Amerika, Ozeanien, Asien, Europa (Αφρική, Αµερική, Ωκεανία, Ασία, Ευρώπη). Όπως η γραφιστική τεµάχιζε και ονοµάτιζε τον κόσµο, έτσι και οι εργάτες κοµµάτιασαν βιαστικά το πλαστικό για να διευκολύνουν την αποκοµιδή του. Το Μουσείο έγινε Μούσα, όπως παρατήρησε ο Eshetu στου Φιλοπάππου, τον Λόφο των Εννέα Μουσών του Απόλλωνα, όταν επισκέφθηκε την Αθήνα τον Απρίλιο του 2016. Ο καλλιτέχνης είχε διασώσει το κοµµατιασµένο µπάνερ πριν γίνει απόρριµµα, φυλώντας το για το µέλλον, το οποίο και ήρθε.

Η προσωπική αντίληψη για δηµοφιλείς εικόνες, ή ακόµα και στερεότυπα κουλτούρας, ενεργοποιούσε τη φαντασία του Eshetu (ο οποίος γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1958) από τα πρώτα κιόλας καλλιτεχνικά του βίντεο (αλλά και αργότερα, στη δουλειά του για την τηλεόραση). Το ντοκιµαντέρ του Africanized (2002) συνδυάζει πολυχρησιµοποιηµένους οπτικούς και ηχητικούς τροπισµούς µε µια πιο προσωπική καταγραφή µιας τελετής θρησκευτικού συγκρητισµού στο όρος Ζουκουάλα της Αιθιοπίας και του φεστιβάλ Dance Africa στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, όπου µελετά την αντήχηση ανόµοιων εικόνων της τόσο διαφιλονικούµενης ηπείρου και της διασποράς της. Δεν καταβάλλεται καµία προσπάθεια να εξαχθεί µια λογική συσχέτιση των ανόµοιων σκηνών, αλλά µάλλον ένα ρυθµικό τέµπο.

Την ώρα που γράφω αυτά τα λόγια δεν γνωρίζω πώς θα παρουσιαστούν τα προσωπεία από το Ντάλεµ στο έργο του Eshetu για την documenta 14, µολονότι είναι σαφές ότι η ισοπέδωση του µπάνερ και η «εκπροσώπηση» των πέντε ηπείρων από προσωπεία είναι µια αφετηρία. Συγχωρήστε µου το λογοπαίγνιο – όµως ο καλλιτέχνης διαθέτει αίσθηση του χιούµορ όταν προσεγγίζει τόσο βαρυσήµαντα θέµατα. Η Θάλεια, Μούσα της Κωµωδίας, υπήρξε ανέκαθεν φίλη. Κι άλλοι φίλοι και τυχαίοι περαστικοί έχουν προσκληθεί στο ατελιέ τον τελευταίο καιρό. Εικόνες –ανάµεσά τους και κοµµάτια του µπάνερ– προβλήθηκαν πάνω στο πρόσωπό τους και καταγράφηκαν σε βίντεο. Αναρωτιέµαι τι είπαν για το Stadtschloss, τις δυνατότητες ανα-παράστασης και την επικοινωνιακή δυνατότητα ενός προσώπου.

Monika Szewczyk