Η δουλειά της Angela Melitopoulos αποτελείται από σύνθετες κινηµατογραφικές χαρτογραφήσεις υπό τη µορφή εγκαταστάσεων βίντεο. Η εικαστικός µυήθηκε στην τέχνη του βίντεο από τον Nam June Paik κι έπειτα την εξέλιξε αναπτύσσοντας τη φιλοσοφική σχέση του µέσου µε τον χρόνο, τη µνήµη, τη γεωγραφία και την υποκειµενικότητα, πρωτίστως κατά τη µακροχρόνια συνεργασία της µε τον κοινωνιολόγο και φιλόσοφο Maurizio Lazzarato.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 η δουλειά της δηµιουργού χαρακτηρίζεται αφενός από µια µοναδική σχέση ανάµεσα στην έρευνα και στην αφήγηση των πολιτικών γεωγραφιών και αφετέρου από τη χρήση των µη αφηγηµατικών ιδιοτήτων των κινούµενων εικόνων, ως γεωγραφιών συναισθηµάτων και εντάσεων. Με αυτή την πρακτική η Melitopoulos κατέληξε να εξερευνά εκτεταµένα τα µνηµονικά τοπία της Ευρώπης του 20ού αιώνα, την αποικιοκρατική βία όπως αυτή εκδηλώθηκε µέσα από το πρίσµα της µεταναστευτικής εµπειρίας και τις αποκλίνουσες, µειονοτικές και ανθεκτικές υποκειµενικότητες. Η αφηγηµατική της µέθοδος επιµένει σε µια υπόγεια συλλογική µνήµη αυτοκρατορικής βίας και φασισµού. Αυτή η κοινή ιστορία συγκροτεί µια κοινοτοπία που βρίσκεται σε διαρκή κίνδυνο από τον κατακερµατισµό της µνήµης και της φαντασίας µέσα από µια νεοαποικιοκρατική, νεοφιλελεύθερη και αντιδραστική ιδεολογία.

Το πρωτοποριακό βίντεο-δοκίµιο Passing Drama (Περαστικοί από τη Δράµα, 1999), λόγου χάρη, πραγµατεύεται τη µνήµη των πολιτικών προσφύγων που κατά τη δεκαετία του ’20 απελάθηκαν από τη Μικρά Ασία και οδηγήθηκαν στην Ελλάδα, πολλοί από τους οποίους (ανάµεσα σε αυτούς και µέλη της οικογένειας της Melitopoulos) βίωσαν έκτοτε την καταναγκαστική εργασία υπό το ναζιστικό καθεστώς καθώς και επανειληµµένες µετακινήσεις. Η ταινία ερµηνεύει τη µνήµη και τη λήθη ως µια ρυθµική δοµή αναµειγνύοντας τη συλλογική µνήµη, την υποκειµενικότητα και τον χρόνο. Η κινούµενη εικόνα συνδέεται µε την κίνηση στον χώρο – µια µέθοδος έρευνας και παραγωγής εικόνας που φέρνει σε αντιπαραβολή τη γεωγραφία µε την ψυχολογία ώστε να αποκαλυφθεί ένα διαφορετικό πολιτικό φαντασιακό.

Η πρόσφατη δουλειά της καλλιτέχνιδας, η οποία γεννήθηκε στο Μόναχο το 1961, ιχνηλατεί τη γεωπολιτική ιστορία πειραµατικών µορφών της ψυχιατρικής που συνδέεται µε τον αγώνα κατά του φασισµού και του σωφρονιστικού τρόµου. Αυτή η έρευνα υλοποιείται υπό τη µορφή οπτικοακουστικών χαρτογραφήσεων που η καλλιτέχνις περιγράφει ως «µυστική κωδικοποίηση της κουλτούρας µειονοτήτων», καθώς επίσης και µε τη µορφή εννοιών όπως ο «µηχανικός ανιµισµός», µέσα από τον οποίο αυτές οι κωδικοποιήσεις µπορούν να έρθουν στο προσκήνιο ως µουσικά ρεφρέν της µνήµης. Η επαναστατική ψυχιατρική πρακτική και ο πολιτικός ακτιβισµός του Félix Guattari παρέχουν ένα κίνητρο για την ενασχόληση της Melitopoulos µε τη σηµερινή νεοφιλελεύθερη επίθεση κατά του κοινωνικού ιστού, όπως αυτή εκδηλώνεται µε την κρίση στην Ελλάδα.

Anselm Franke