Ο σύγχρονος ζωγράφος κατοικεί σ’ έναν κόσµο ηλεκτρονικών υπολογιστών. Το µαρξιστικό ζήτηµα της αναπαράστασης και της εκ νέου ιδιοποίησης της τεχνολογίας της παραγωγής αποτελεί τώρα υπόθεση διεπαφής και κωδικοποίησης. Ή, όπως το θέτει ο Daniel García Andújar, «δεν επισκεπτόµαστε πλέον το αρχείο. Ζούµε µέσα σε αυτό». Τι συµβαίνει όµως στους ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση στο λειτουργικό σύστηµα; Ποιες είναι οι καινούριες µορφές εξουσίας και καταστολής, ορατότητας και αδιαφάνειας που επιφέρουν οι ψηφιακές τεχνολογίες;
Ο García Andújar γεννήθηκε το 1966, κατά την τελευταία περίοδο της δικτατορίας του Φράνκο, τότε που ο εθνικός καθολικισµός συνδύαζε την κρατική βία µε ένα «νέο σχέδιο σταθεροποίησης και απελευθέρωσης» που αποσκοπούσε να σηµατοδοτήσει την έλευση της Ισπανίας στη διεθνή αγορά. Τη µια µέρα το καθεστώς στραγγάλιζε τους αντιφρονούντες και την εποµένη προωθούσε τον καταναλωτισµό στην τηλεόραση. Η γενέτειρα του καλλιτέχνη, το Αλµοράδι, στη νότια Ισπανία κοντά στη Μεσόγειο, πολύ σύντοµα έµελλε να ρηµάξει από τη λεηλασία της ακίνητης περιουσίας και τον φρενήρη τουρισµό. Διακοπές για τους εργάτες του φασισµού: έχεις κι εσύ το δικαίωµα να απολαύσεις τον ελεύθερο χρόνο σου!
Ο García Andújar ασχολήθηκε αρχικά µε τη ζωγραφική και το σχέδιο. Από 20 χρονών έφτιαχνε εξώφυλλα για δίσκους ruta del bacalao, ένα είδος τέκνο µουσικής το οποίο είχε συσχετιστεί µε τα συνθετικά ναρκωτικά, όπως το MDMA, και µε τη µετάβαση της Ισπανίας στη δεκαετία του ’80. Με τον καιρό σταµάτησε να ζωγραφίζει και βγήκε στο διαδίκτυο, µαθαίνοντας προγραµµατισµό και αποτελώντας µέρος του πρώτου κύµατος της Net Art. Η δουλειά του κινείται στον χώρο της κυβερνητικής και στο σκεπτικό καλλιτεχνών όπως ο Hans Haacke και ο Antoni Muntadas σχετικά µε τη φωτογραφία και την τηλεόραση ως συστήµατα απεικόνισης. Το 1996 ο García Andújar, πλευρίζοντας παραδοσιακούς καλλιτεχνικούς χώρους, παρουσίασε το Street Access Machine®, µια δουλειά για έναν κινητό σαρωτή πιστωτικών καρτών που θα επέτρεπε στους άστεγους να επαιτούν σε έναν κόσµο πλαστικού χρήµατος. Η εντελώς µυθοπλαστική φύση του µηχανήµατος δεν εµπόδισε την Apple να ρωτήσει αν µπορούσε να αγοράσει την τεχνολογία.
Στο έργο του García Andújar οι ιδέες για την κοινότητα, τον κοµµουνισµό και τη συνάθροιση δεν θεωρούνται πολιτικές ουτοπίες, αλλά µάλλον µέθοδοι εκπαίδευσης, τρόποι πρόσβασης σε υλικό ηλεκτρονικών υπολογιστών και αµφισβήτησης της ιδιοκτησίας και της επιστηµολογίας του αρχείου. Σε ένα έργο υπό τη µορφή βιβλίου για την documenta 14, λόγου χάρη, ο Andújar εξέτασε σχολαστικά πληροφορίες σχετικά µε την κυριαρχία της χούντας στην Ελλάδα (1967-74) προκειµένου να δηµιουργήσει ένα γλωσσάρι εικόνας-κειµένου για τη φασιστική γραµµατική, µε την ονοµασία LTI – Lingua Tertii Imperii (2016). Ο στόχος του Andújar τόσο εδώ όσο και αλλού είναι να αποκαλύψει το κυρίαρχο λειτουργικό σύστηµα, να ξεσκεπάσει τις αδυναµίες του, να το χακάρει, να το αξιοποιήσει µε κριτική µατιά και να διανοίξει χώρους αντίστασης απέναντι στην τυποποίηση της γλώσσας µέσα από την οποία είναι φτιαγµένος ο κόσµος. Για να εκδηµοκρατιστεί η δηµοκρατία πρέπει να σπάσουµε τον κώδικα.
Paul B. Preciado
