Ross Birrell, Apparition (Hermes), still από βίντεο τεκμηρίωσης, 2016
To all lovers of the horse and the wide open spaces;
And to many friends – of whatever race, nationality or creed –
Who did their utmost to make rough places smooth.
—Aimé Félix Tschiffely, Tschiffely’s Ride (1933)
Αυτή είναι η αφιέρωση σε μια αυτοβιογραφική αφήγηση ενός ταξιδιού πάνω σε άλογο, επί 16 χιλιάδες χιλιόμετρα περίπου, από το Μπουένος Άιρες στη Νέα Υόρκη. Το έκανε ο Ελβετο-Αργεντινός ιππέας Aimé Félix Tschiffely το 1925-1928 πάνω σε δύο άλογα Criollo, ονόματι Mancha και Gato. Ένας εκπληκτικός άθλος αντοχής, διασχίζοντας μεθοριακές περιοχές και εμπόλεμες ζώνες, το αποφασιστικό και δύσκολο πέρασμα του Tschiffely στον Βορρά προηγήθηκε πολλών σύγχρονων μεταναστεύσεων. Το βιβλίο τυπώθηκε τη χρονιά όπου ο Χίτλερ κατέκτησε την εξουσία στη Γερμανία και έθεσε σε εφαρμογή τη βιοπολιτική του φυλετικού μίσους, και τα λόγια του Tschiffely ηχούν εξίσου σημαντικά σήμερα καθώς βλέπουμε την αναζωπύρωση της βιοπολιτικής της μισαλλοδοξίας και την ενίσχυση των εθνικών συνόρων στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.
Το Athens-Kassel Ride –μια ομάδα αναβατών και αλόγων σε ένα πρότζεκτ που χαρακτηρίζεται από κινητικότητα και συμμετοχικότητα επί 100 ημέρες– είναι ουσιαστικά ένα ταξίδι με άλογα επί 3.000 χλμ. που συνδέει τις δύο πόλεις της documenta 14. Εμπνευσμένο από το ταξίδι του Tschiffely, το Athens-Kassel Ride είναι μια κίνηση προς μια βιοπολιτική του «οποιουδήποτε όντος» σε κοινότητες «οποιασδήποτε φυλής, εθνότητας ή θρησκείας». Αυτή η κοινότητα αγκαλιάζει επίσης τα ζώα, στην περίπτωση αυτή τα άλογα, ως «συντροφικά είδη». Η ομάδα των τεσσάρων καβαλάρηδων που θα κάνουν το ταξίδι (Tina Boche, Peter van der Gugten, Zsolt Szabo και David Wewetzer) ξεκινά τηρώντας τη Χάρτα του Ρέκεν (Charter of Reken), που διεκδικεί την «ελευθερία να ταξιδεύει κανείς ανά τον κόσμο με άλογα» και τη διάσωση των «ιστορικών ταχυδρομικών και εμπορικών οδών» καθώς επίσης το δικαίωμα «να ταξιδεύουμε όπως στους παλιούς καιρούς, διασχίζοντας τα σημερινά κρατικά σύνορα». Ξεκινώντας από την Αθήνα την Κυριακή 9 Απριλίου 2017, θα κατευθυνθούν βόρεια σε μια πορεία που ακολουθεί τη «διαδρομή των περιηγητών» ανά την Ελλάδα, την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, τη Σερβία, την Κροατία, τη Σλοβενία, την Αυστρία και τη Γερμανία, διασχίζοντας χώρες της ζώνης Σένγκεν και εκτός αυτής, χαράσσοντας έτσι μια «διαγώνιο» στην Ευρώπη.
Οι καβαλάρηδες σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν διάφορα άλογα για το ταξίδι, από τα είδη Criollo, Haflinger, Kabardin, και Karabakh. Θα συνοδεύονται από ένα εξάχρονο Αραβάνι ονόματι Ερμής. Τα Αραβάνια είναι ελληνικά άλογα, πλαγιοτροχαστές, γνωστά για την κομψότητα και την αντοχή τους. Δυστυχώς πρόσφατα συρρικνώθηκε ο πληθυσμός τους και τα τελευταία κοπάδια βρίσκονται στην Ελλάδα και στη Γερμανία. Ο Ερμής προέρχεται από τα βουνά της Αρκαδίας στην Πελοπόννησο και έχει το όνομα του θεού του εμπορίου και της κλοπής, της μουσικής και των μεθοριακών διελεύσεων. Ο Ερμής των αρχαίων Ελλήνων ήταν και ο αγγελιοφόρος των θεών, επίσης κεντρική μορφή στο έργο του Michel Serres, του οποίου τα κείμενα (μαζί με εκείνα των Giorgio Agamben, Étienne Balibar, John Berger, Jacques Derrida, Donna Haraway, και Rainer Maria Rilke) έχουν ταξιδέψει κατά τον σχεδιασμό του Athens-Kassel Ride. Στο ταξίδι του από την Αθήνα στο Κάσελ, ο Ερμής δεν θα βρίσκεται μόνο σε μετάβαση από την Ελλάδα στη Γερμανία –περνώντας μια γραμμή που διαγράφει τις παρελθοντικές και σύγχρονες εντάσεις στην Ευρώπη– αλλά και μεταξύ μύθου και υλικότητας, οικονομίας και πολιτικής, φιλοσοφίας και δράσης, ανθρώπων και ζώων.
Ο Ερμής, λοιπόν, είναι αγγελιοφόρος, διαμεσολαβητής, απεσταλμένο ζώο, αγγελικός μαντατοφόρος. Όμως ο προορισμός του μηνύματός του (όποιο και αν είναι αυτό) δεν είναι το Κάσελ. Ούτε η Αθήνα είναι η αφετηρία του. Η ουσία είναι η διαδρομή, η συνύπαρξη των συντρόφων: η κοινότητα αναβατών και αλόγων που, στη διάρκεια του ταξιδιού, ενσαρκώνουν «την κίνηση που μεταφέρει… όχι προς ένα άλλο πράγμα ή έναν άλλο τόπο, αλλά προς την ίδια τη θέση του καθενός».1
Το Athens-Kassel Ride 2017 βασίζεται σε ιδέα του Ross Birrell σε συνεργασία με τους έμπειρους αναβάτες μεγάλων αποστάσεων Peter van der Gugten και David Wewetzer (που είναι μέλη του Long Riders Guild), με την υποστήριξη του Vereinigung der Freizeitreiter und -fahrer in Deutschland e.V. (VfD).
Η εικόνα είναι ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη και της Ellen de Bruijne Projects. Ευχαριστίες στους Peter van der Gugten και Κωνσταντίνο Κουρμπέλη.
Μετάφραση από τα αγγλικά: Νερίνα Κιοσέογλου
