Τι είναι ο καλλιτέχνης των καλλιτεχνών; Στο πρόσωπο και στο έργο του David Schutter αυτή η σιβυλλική φράση υποδηλώνει µια µοναδικά βαθιά επίγνωση για την ιστορία της τέχνης που εκδηλώνεται µε τον καλύτερο τρόπο τόσο µέσα από την πεισµατική αφοσίωσή του σε τεχνικές που έχουν σφυρηλατηθεί στον χρόνο όσο και µέσα από τον διαρκή διάλογο µε τους δασκάλους του παρελθόντος, όπως είναι (αναφέροντας µερικούς µονάχα) ο Bernardo Parentino, ο Frans Hals, ο Salvator Rosa, ο Antoine Watteau, ο Jean-Baptiste-Camille Corot, ο Édouard Manet και o Max Liebermann – που ανήκουν στο είδος των καλλιτεχνών των οποίων ο καλλιτέχνης µπορούµε να πούµε ότι είναι ο David Schutter.
O Schutter, που γεννήθηκε στην Πενσιλβάνια το 1974, σήµερα είναι γνωστός για τους µεσαίου µεγέθους, σχεδόν µονόχρωµους γκρίζους πίνακές του – λεπτοδουλεµένα αριστουργήµατα ως προς την υφή της εικαστικής επιφάνειας και τις λεπτές αποχρώσεις, που κοιτώντας τα από κοντά αποκαλύπτουν τον πλούτο και το εύρος αυτού του φαινοµενικά ουδέτερου χρώµατος. Πράγµατι, η ουσία του έργου του Schutter βρίσκεται στην υποµονή και στο διερευνητικό βλέµµα του· έτσι, και η εµπειρία της θέασής του απαιτεί από µέρους µας χρόνο ώστε να εκτιµήσουµε καλύτερα τη διακριτική ένταση του χρώµατος που απλώνεται επάνω στον επίπεδο καµβά. Δύο τέτοιοι πίνακες εκτίθενται στο Κάσελ και λειτουργούν ως κατάθεση της µνήµης του καλλιτέχνη, ο οποίος πέρασε µέρες ολόκληρες απλώς και µόνο κοιτάζοντας δύο έργα φιλοτεχνηµένα από τον ζωγράφο Parentino, που ανήκει στην πρώιµη περίοδο της Αναγέννησης, και που τώρα στεγάζονται στην Πινακοθήκη Doria Pamphilj στη Ρώµη. Αµφότερα τα έργα απεικονίζουν τον Άγιο Αντώνιο τον Μέγα· το ένα τον δείχνει να προσφέρει ελεηµοσύνη στους φτωχούς και το άλλο να «περιφρονεί τον χρυσό» – διαχρονικά µοτίβα που είναι κάτι παραπάνω από επίκαιρα στο κλίµα των ηµερών µας, που έχει πληγεί από την οικονοµική κρίση. Αν το γκρι είναι ένα χρώµα που αρνείται, τρόπος του λέγειν, να πάρει θέση, τόσο µεγαλύτερη σηµασία αποκτούν τα «πρωτότυπα» από τα οποία ο Schutter διαµορφώνει τις αναµνήσεις του· τις περισσότερες φορές πρόκειται για εικόνες που φέρουν ένα ζοφερό πολιτικό νόηµα.
Τα τελευταία χρόνια ο Schutter στρέφεται ολοένα περισσότερο στην περίπλοκη σχέση του σχεδίου µε τη ζωγραφική ως µια µορφή πρελούδιου, επιµένοντας ιδιαίτερα στην ιδέα των études, των σπουδών: τα έργα του είναι σχέδια αλλά και ορνιθοσκαλίσµατα, προσχέδια αντί για ξεκάθαρες µορφές. Στο χέρι του Schutter το µολύβι ή ο στιλογράφος γίνεται ένα ακόµη πιο ισχυρό εργαλείο της µνήµης, απαθανατίζοντας τις φευγαλέες, άστατες εντυπώσεις που αφήνει ο χρόνος καθώς µελετάµε σχέδια που δηµιουργήθηκαν εδώ και αιώνες. Ή στην περίπτωση µιας πιο πρόσφατης (και πολύ πιο ευαίσθητης από πολιτική άποψη) εκλεκτής σειράς έργων που προέρχονται από τη συλλογή Gurlitt αναδεικνύεται η διερευνητική προσέγγιση του καλλιτέχνη προς τον διάλογο ανάµεσα στην τέχνη και στην ιστορία και προς το ενδιαφέρον για τη µανία της συλλογής έργων τέχνης.
Dieter Roelstraete
