TERRAISTS. Ο Gordon Hookey, που γεννήθηκε το 1961 στο Κλονκάρι της Αυστραλίας, ανήκει στη φυλή Waanyi και ζει στο Μπρίσµπεϊν, ζωγραφίζει λέξεις πάνω σε εικόνες. YOU CAN’T HAVE OUR SPIRITUALITY WITHOUT OUR POLITICAL REALITY. Ο συνδυασµός λόγου και εικόνας εξιστορεί την πραγµατικότητα των πληθυσµών των Αβορίγινων στο πλαίσιο ενός κοινωνικοπολιτικού συστήµατος του οποίου οι ρίζες εντοπίζονται στις καταπιεστικές και καταχρηστικές τακτικές της αποικιοκρατίας. O Hookey διαστρέφει και µετασχηµατίζει τις αγγλικές λέξεις, µεταβάλλει τη σηµασία τους, οικειοποιείται µια γλώσσα η οποία, ασχέτως αν δεν είναι η δική του, είναι η µοναδική που µιλάει. SORRY! / FUCK SORRY! / SORRY CAN GO GIT’T FUCKED! / GIVE’S THE REALLY, LUBBLY, DEADLY, BIG, SOLID, GOLDEN SORRY / PO OR FELLA U.
Σε εµάς η ιστορία καταλήγει σαν λέξεις – οµιλούµενες, γραπτές, επαναλαµβανόµενες. Μπορεί να γίνει ουλή στο κορµί µας ή να φωταγωγήσει τον νου µας µε ελπίδα. Ο Hookey φιλοτεχνεί την ιστορία όσο αυτή γράφεται – µε χρώµατα, µε σχήµατα, µε αφήγηση. Το ενδιαφέρον του για την ιστορική ζωγραφική άνθισε όταν η ερευνητική πλατφόρµα Frontier Imaginaries του ανέθεσε ένα έργο µέσω του οποίου ο Hookey ήρθε σε επαφή µε τον Κονγκολέζο ζωγράφο Tshibumba Kanda Matulu (ο οποίος επίσης φιλοξενείται στην documenta 14). Στα µέσα της δεκαετίας του ’70 ο Tshibumba δηµιούργησε µια σειρά 101 πινάκων οι οποίοι απεικόνιζαν την ιστορία του έθνους του· µια ιστορία σηµαδεµένη βαθιά από το τραύµα της αποικιοκρατίας, διαµορφωµένη από τις δυνάµεις της στρατιωτικοποίησης και του οικονοµικού νεοϊµπεριαλισµού. Όταν ο Hookey ήρθε σε επαφή µε το έργο του Matulu, αναλογίστηκε τι θα περιλάµβανε µια εικαστική απεικόνιση της ιστορίας του Κουίνσλαντ, της γενέτειράς του, και το αποτέλεσµα ήταν µια εκτενής σειρά έργων.
Στον πυρήνα του πρότζεκτ του που φιλοξενείται στην documenta 14 κυριαρχεί η ιστορία του τόπου που σήµερα αποκαλείται Κουίνσλαντ, η οποία απεικονίζεται σε µια σειρά από πολύ µεγάλα έργα στο Κάσελ και µια τοιχογραφία σε δηµόσιο χώρο στην Αθήνα. Ο Hookey αντιπαραθέτει τις προφορικές παραδόσεις που έχουν περάσει από γενιά σε γενιά σε κοινότητες Αβορίγινων µε την αποικιακή γένεση της Αυστραλίας – την «εξερεύνηση» της γης, τον αποικισµό και την εξαφάνιση του πολιτισµού των αυτοχθόνων, και την επιβολή µιας εθνικής αφήγησης µε απώτερο σκοπό τη δηµιουργία Ιστορίας µε «Ι» κεφαλαίο.
Η σύνθετη φύση του πρότζεκτ του Hookey γίνεται προφανής µε την ανάγνωση αυτών των εικόνων. Η µετουσίωση του λόγου –γραπτού, προφορικού, βιωµατικού– σε µια εικόνα που συνθέτει τις αντικρουόµενες αφηγήσεις περί εθνικής και πολιτιστικής ταυτότητας οδηγεί, τελικά, στη συντριβή της ιστορίας εκ των έσω. Η πολυεπίπεδη εικόνα που ο Tshibumba δηµιούργησε µε τις 101 απεικονίσεις του αιχµαλωτίζεται πλέον σε µία και µοναδική απεικόνιση της ιστορίας. Συγχρόνως, το έργο του Hookey µετατρέπει έναν χώρο δαιδαλώδους αφήγησης σε έναν χώρο µε γραµµική διάρθρωση, εµφυσά ειρµό στην αποσπασµατική διήγηση, µετατρέπει την ανατροπή σε αποδοχή και επικύρωση, την προφορικότητα σε αποκρυσταλλωµένο χρονικό. Οι εικόνες του Hookey είναι τόσο δυνατές και εύγλωττες όσο και οι λέξεις του.
Hendrik Folkerts
