Το ζωγραφικό έργο της Nilima Sheikh αγκαλιάζει πολλαπλά σύµπαντα, αποτελούµενα από ένα µοναδικό εικαστικό ιδίωµα που αµφιταλαντεύεται ανάµεσα σε ανθρώπινα οδοιπορικά, µορφολογικά στοιχεία τοπίων και καταστάσεις του ανήκειν. Η πλοκή των αφηγηµάτων της συνδυάζει την αρχαία µυθολογία µε τη σύγχρονη ιστορία, χρησιµοποιώντας τις φάσεις του χρόνου ως στοιχείο µιας συµβολικής δραµατουργίας. Η Sheikh, που γεννήθηκε στο Δελχί το 1945 και σπούδασε στην Μπαρόντα (Βαντοντάρα), συνδέθηκε µε τον καλλιτεχνικό κύκλο που εξερευνά το πεδίο της αφηγηµατικής ζωγραφικής. Στις δεκαετίες που πέρασαν το έργο της διατήρησε τον χαρακτήρα της φεµινιστικής της αφοσίωσης να απεικονίζει τις πολλές πλευρές της γυναικείας φύσης: όσον αφορά τη θρησκεία, τη βιογραφία, αλλά και τον µόχθο της ως εργαζόµενου µέλους της κοινωνίας.

Η σειρά από ρολά σε καµβά διπλής όψης, µε τίτλο Each Night Put Kashmir in Your Dreams (Κάθε βράδυ φέρε στα όνειρά σου το Κασµίρ, 2003-10), παρουσιάζει µια σύνθετη δοµή, επιτρέποντας στο κοινό να κινηθεί γύρω από µια µετα-αφηγηµατική φόρµα. Η Sheikh αντλεί έµπνευση από παραστατικά είδη τέχνης, όπως τα χειρόγραφα µινιατούρες, τα υφασµάτινα ρολά Pichvai, τα τοπία που είναι σχεδιασµένα µε χειροποίητο στένσιλ, οι λαϊκοί µύθοι, τα εικονογραφηµένα εγχειρίδια της αποικιοκρατικής εποχής, τα κείµενα των ποιητών και ιστορικών από το Κασµίρ, καθώς και οι φωνές των αποκρυφιστών σούφι που διασχίζουν µια ταραγµένη χώρα. Αυτή η σειρά από έργα χαρτογραφεί τον πόνο, τη θλίψη και τη βία που κυριαρχούν στην κοιλάδα του Κασµίρ και στον λαό του - εγκλωβισµένο σε µια διελκυστίνδα ανάµεσα στις επικλήσεις για ελευθερία των τοπικών κοινωνιών και στις ηγεµονικές δυνάµεις του εθνικισµού.

Η καλλιτέχνις περιγράφει τη µεθοδολογία της ως προσθετική, καθώς τα διαφορετικά επίπεδα του νοήµατος συνυφαίνονται µε εικαστικά και κειµενικά στοιχεία. Χρησιµοποιεί χειροποίητα χαρτιά και πινέλα, η κατασκευή των οποίων είναι µια κουραστική διαδικασία, ενώ έχει µεριµνήσει ώστε να διατηρεί κάποιες συνεργασίες – µε µια οικογένεια καλλιτεχνών, λόγου χάρη, που φτιάχνει παραδοσιακά χάρτινα στένσιλ (sanjhi) στη Μαδούρα της βόρειας Ινδίας εδώ και σχεδόν δύο δεκαετίες.

Στο καινούριο έργο της µε τίτλο Terrain: Carrying Across, Leaving Behind (Εδάφη: Τραβώντας εµπρός, αφήνοντας πίσω, 2016) η καλλιτέχνις δηµιουργεί µια σύνθεση που αποτελείται από 16 επιφάνειες ζωγραφισµένες µε τέµπερα, οι οποίες περικλείουν έναν οκταγωνικό χώρο. Η ποιητική του χώρου συνδέεται µε τα σαµιάνα (shamiana), τα παραδοσιακά περίπτερα που απαντούν στη νότια Ασία, στα οποία ο κόσµος συναθροίζεται για τελετές, θεατρικές παραστάσεις, εκδηλώσεις µνήµης και πολιτικές συγκεντρώσεις. Αυτή η εύθραυστη αρχιτεκτονική από χαρτί φέρνει στον νου τα προσωρινά καταφύγια που προσφέρουν ξεκούραση στους προσκυνητές. Το εικαστικό έργο διατυπώνει µε πολλούς τρόπους την κίνηση και την απόσταση: την προσφυγιά, την εξορία, εφήµερα γεωγραφικά δεδοµένα και κοινές ιστοριογραφίες που διασταυρώνονται ανάµεσα σε Ασία και Ευρώπη. Η Sheikh στα έργα της περιλαµβάνει το τραγούδι και την ποίηση, απευθυνόµενη στο κοινό µέσα από την ερµηνεία καθώς και από τον πολυφωνικό λόγο της µνήµης – σαν τον απόηχο της αποκρυφίστριας Lal Ded του 14ου αιώνα από το Κασµίρ:

Σέρνω το καραβάκι µου καταµεσής στον ωκεανό µε µια κλωστή.
Θα µε ακούσει άραγε Αυτός και θα µε βοηθήσει να τον διασχίσω;
Ή µήπως χάνοµαι όπως κάνει το νερό µέσα από µια µισοψηµένη πήλινη κούπα;
Περιπλανήσου, δόλια ψυχή µου, µιας και δεν θα πατήσεις στην πατρίδα σύντοµα.

Natasha Ginwala