Annemarie και Lucius Burckhardt (1930-2012, Ελβετία· 1925-2003, Ελβετία)
Έχοντας την έδρα Lehrcapané στο Τμήμα Μελετών Πολεοδομίας και Αρχιτεκτονικής Τοπίου της Σχολής Καλών Τεχνών του Kάσελ (σήμερα Πανεπιστήμιο του Κάσελ) και εξασκώντας τις αρχές της «περιπατολογίας» (strollology), οι Burckhardts προέτρεπαν τους μαθητές τους να μην αρκούνται σε μια πανοραμική άποψη του πολεοδομικού σχεδιασμού, αλλά να τον κατανοούν στην πραγματική του κλίμακα (1:1). Τι σημαίνει να περπατάμε μέσα στο αστικό τοπίο και πώς αυτό αλλάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την πολεοδομία; Λόγω των σπουδών τους στην κοινωνιολογία, οι Burckhardts θεωρούσαν ότι η σχέση ανάμεσα στον πολεοδόμο ή τον αρχιτέκτονα, την πόλη και τους κατοίκους της, μπορεί να επηρεάσει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζουμε για το μέλλον. Κατά την άποψή τους, το καίριο ερώτημα δεν ήταν «τι πρέπει να χτιστεί;» αλλά «ποιος σχεδιάζει τον πολεοδομικό σχεδιασμό;» Συλλογιζόμενοι τη σχέση ανάμεσα σε ένα κιόσκι, τη στάση του τραμ και τη διάβαση πεζών, οι Burckhardts ανέπτυξαν μια καινοτόμα εκπαιδευτική προσέγγιση, εστιάζοντας στους πρωταρχικούς παράγοντες που καθορίζουν την κίνησή μας μέσα στην πόλη.

Lina Bo Bardi (1914-1992, Ιταλία)
Η αρχιτέκτονας, συγγραφέας και εκδότρια Lina Bo Bardi γεννήθηκε στην Ιταλία και έζησε τα περισσότερα χρόνια της επαγγελματικής της καριέρας στη Βραζιλία. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τον σχεδιασμό και την κατασκευή δημόσιων χώρων και είναι κυρίως γνωστή για τα κτίρια που στεγάζουν τα Museu de Arte de São Paulo, SESC Pompeia, και το Museu de Arte Moderna da Bahia. Μέσα από την αρχιτεκτονική πρακτική και το σκηνογραφικό της έργο, η Bo Bardi μελέτησε τις ιδιαίτερες ποιότητες της δημόσιας σφαίρας, τις τοπικές ιδιομορφίες, τις έννοιες της συλλογικότητας και της συμμετοχής, καθώς και τη διαρκώς εναλλασσόμενη κοινωνική σημασία των ντοκουμέντων και των ερειπίων. Ορισμένα από τα βασικά ζητήματα που την απασχόλησαν ήταν τα εξής: Με ποιον τρόπο μπορούν τα –υλικά, κοινωνικά, προφορικά– απομεινάρια του παρελθόντος να παραμείνουν προσβάσιμα, επίκαιρα και να αναγνωριστεί η αξία τους; Πώς μπορεί κανείς να εργαστεί μέσα στις υπάρχουσες δομές; Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στο ντοκουμέντο, το μνημείο και τη συλλογική δράση; Και, αντλώντας από αυτό, πώς μπορεί κανείς να εκτιμήσει την εφήμερη στιγμή του μετασχηματισμού; Πώς μπορεί κάποιος να αντιληφθεί αντι-ιεραρχικά την ποικιλομορφία και τη διαλεκτική του κοινού, ως θεατή και ως συνεργού; Τέλος, πώς μπορεί κανείς να συνάψει ουσιαστικές κοινωνικές σχέσεις, ενώ κινείται αυτόνομα μέσα σε αντίξοες πολιτικές συνθήκες;

Oskar και Zofia Hansen (1922-2005 Φιλανδία· 1924-2013, Πολωνία)
«Ήρθαμε στο Οτέρλο για να θέσουμε και για να προσπαθήσουμε να απαντήσουμε το εξής ερώτημα: Τι κοινό έχουμε μεταξύ μας, και πώς θα πολεμήσουμε γι’ αυτό;» έγραψαν ο Oskar και η Zofia Hansen στο κείμενο “The Open Form in Architecture–The Art of the Great Number” (H ανοιχτή φόρμα στην αρχιτεκτονική – Η τέχνη του μεγάλου αριθμού). Κατακρίνοντας την τυποποίηση της αρχιτεκτονικής φόρμας στην κοινωνική κατοικία, τον αστικό σχεδιασμό, ή ακόμα και στην αρχιτεκτονική εκπαίδευση στη μετα-πολεμική Πολωνία, οι Hansens συνέγραψαν και παρουσίασαν στο διεθνές συνέδριο αρχιτεκτονικής CIAM στη μικρή ολλανδική πόλη Οτέρλο (1959) ένα μανιφέστο, από τις σελίδες του οποίου προέρχεται η φράση που παραθέσαμε. Η «κλειστή φόρμα» (closed form) αποτελούσε χαρακτηριστικό του αρχιτεκτονικού φονξιοναλισμού και των απαντήσεων που έδινε στα σχετικά ζητήματα των αναπτυσσομένων αστικών κοινοτήτων – όπου οι πολίτες αντιμετωπίζονταν σαν απλοί αριθμοί προς στέγαση, εκπαίδευση και απασχόληση. Αντιθέτως, η «ανοιχτή φόρμα» (open form) –περισσότερο μια προσέγγιση παρά ένα δόγμα– αναγνώριζε τη θέση «του ατόμου μέσα στο σύνολο» και καθιστούσε τον άνθρωπο «αναπόσπαστο κομμάτι της δημιουργίας του χώρου που τον περιβάλλει». Λίγα «διδακτικά εργαλεία» ή «εκπαιδευτικοί μηχανισμοί» των Hansens έχουν διασωθεί, απαθανατισμένα σε φωτογραφίες ή εντυπωμένα στη μνήμη των μαθητών τους. Μοιάζουν με παράξενα αναλογικά μηχανήματα τοποθετημένα μέσα σε ένα δίκτυο από ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα σε σώματα που βρίσκονται σε διάδραση μεταξύ τους. Κάποια παραπέμπουν σε ιστούς, άλλα μοιάζουν με κουτιά, όμως η δομή τους είναι πάντοτε σύνθετη, μετασχηματιζόμενη, διαδικασιακή, σχεσιακή, ακόμη και παιγνιώδης.

Ulises Carrión (1941-1989, Μεξικό)
Ο Ulises Carrión γεννήθηκε στο Μεξικό και ασχολήθηκε με τη συγγραφή κειμένων από μικρή ηλικία. Αργότερα, σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Ηνωμένο Βασίλειο και μετακόμισε στο Άμστερνταμ τη δεκαετία του ’70. Η δαιδαλώδης δομή της πόλης ίσως του προσέφερε τα κατάλληλα εννοιολογικά εργαλεία για να μελετήσει τις ροές της επικοινωνίας. Εκείνη την περίοδο, ο Carrión αναθεώρησε τις απόψεις που είχε για τη λογοτεχνία και άρχισε να ζητά από φίλους καλλιτέχνες να του στείλουν ένα βιβλίο που οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει πρόσφατα. Σύντομα, ο Carrión θα είχε στη διάθεσή του ένα εκτενές αρχείο αποτελούμενο από αυτά τα εικαστικά βιβλία τo οποίo και παρουσίαζε στο “Other Books and So”, έναν μικρό χώρο στο κέντρο του Άμστερνταμ. Ο Carrión ταξίδεψε επίσης πολύ ανά την Ευρώπη και διοργάνωσε μια σειρά από περφόρμανς, ένα καλλιτεχνικό φεστιβάλ για τη Lilia Prado, παρουσίασε εικαστικά έργα τέχνης από χαρτί, ήταν ραδιοφωνικός παραγωγός της εκπομπής “Trios y Boleros” και συνεργάστηκε με την ολλανδική κρατική τηλεόραση. To 1984 πήγε στην Νέα Υόρκη και παρουσίασε, μαζί με τον φίλο του Frans Gribelling, μια εγκατάσταση στη βιτρίνα του ανεξάρτητου χώρου Franklin Furnace. Λίγο πριν τον θάνατό του, το Μουσείο Stedelijk στο Άμστερνταμ απέκτησε ένα σημαντικό μέρος του αρχείου του “Other Books and So”, ενώ το υπόλοιπο βρίσκεται από το 2015 στο Center for Curatorial Studies του Bard College στην πολιτεία της Νέας Υόρκης.

Faculty:
Keiko Higashi, Mona Jas, Gila Kolb, Leanne Turvey, David Smeulders, Konstanze Schütze

Χορός Αθήνα:
Ντενίζ Αραούζου, Μυρτώ Βρατσάνου, Clare Breen, Ορέστης Γιαννούλης, Στέλλα Δημητρακοπούλου, Θωμάς Διάφας, Sarah De Wilde, Αιμιλία Ευθυμίου, Mika Hayashi Ebbesen, Maria Bianca Fasiolo, Γεωργία Ζάχαρη, Δήμητρα Ιγνατίου, Ορέστης Κάραλης, Τίμοθυ Λασκαράτος, Θάνος Μακρής, Vera Mlechevska, Ντάνα Παπαχρήστου, Γιώργος Παπαδόπουλος, Johnny Pavlatos, Γιώργος Σαμαντάς, Βασιλική Σιφοστρατουδάκη, Nina Salamova, Mateusz Sapija, Δήμητρα Τσιαούσκογλου, Θάνος Τσόλας, Ida Westh-Hansen, Silke Wittig

Χορός Κάσελ:
Aliaa Abou Khaddour, Susan Abu Baker, Feben Amara, Peter Anhalt, Karl-Albert Apelt, Joey Arand, Katharina Bauer, Maximilian Bauer, Sarah Baum, Andrea Behnke, Pia Beholz, Julia Bernhardt, Gertrude Betz, Laura Beya, Friederike Bill, Kira Bogdashkina, Antje Boijens, Vanessa Braun, Barbara Campaner, Maria Catalina Cañas Acosta, Anastasia Chaguidouline, Karina Chernenko, Doro-Thea Chwalek, Hélène Coineau-Sellnow, Laura Diermann, Irma Dohn, Helena Dornieden, Ronja Electra Ehrenberg, Mona Eing, Dahlia El Broul, Alice Escher, Peter Eurlings, Marén Imela Freyer, Maximilian Gallo, Anne Garthe, Özgür Genc, Katharina Geyer, Annika Glass, Julia Goltermann, Adriana Granato, Luzi Gross, Rosa Violetta Grötsch, Fatma Gul, Sevda Güler, Emin Günaydin, Jasmin Hagedorn, Alina Hanske, Irmhild Hartinger, Anna Helfers, Sylvia Hempelmann, Pascal Heußner, Antonia Heyn, Kerrin Hille, Mira Hirtz, Alfred Hohmann, Max Holicki, Carsten Horn, Ünal Igde, Lucas Itacarambi, Louisa Jacobs, Hanna Jurisch, Sarah Maria Kaiser, Marie-Sophie Kammler, Irini Karamitrou, Lisa Marie Kattendiek, Georgia Kaw, Adela Kim, Sooyun Kim, Anna K. Kleeberg, Roland Knieg, Axel Knüppel, Sarah Koch, Jana Maria Köder, Yul Koh, Thea Josepha Konatsu Drechsler, Tim König, Zvonimir Kontrec, Ira Konyukhova, Georgi Krastev, Gunhild Kühlewind-Lüling Malin Kuht, Steffi Kutsch, Nina Kuttler, Olga Lang, Hannah Lansburgh, Julia Laukert, Gregor Legeland, Jana Leiker, Milena Leiker, Peter Lepp, Vera Leuschner, Lisa Licht, Eva Liedtjens, Ulf Ligniez, Christina Lindner, Frank Lorberg, David Ludwig, Ellen Markgraf, Anna Mattern, Annika Mayer, Hannah Menne, Marah Mhethawi, Susanne Minke, Ann-Kathrin Mogge, Georg Müller, Karin Müller Schmied, Ruth Müller, Lisa Mutke, Dafne Narvaez Berlfein, Liane-Heide Niederhoff, Ulrike Ortwein, Geun Woo Park, Alia Pathan, Natalija Paunic, Jeanette Petrik, Franz Christoph Pfannkuch, Juliane Phieler, Esther Poppe, Tobias Range, Marilena Raufeisen, Janna-Mirl Redmann, Jutta Paula Reeps-Wagner, Nicolas Reibel, Katharina Reinhold, Silke Renner-Schmittdiel, Regula Sophia Rickert, Erik Ritzel, Clara Ronsdorf, Diana Rothaug, Kerstin Rupprecht, Frida Sandstöm, Miriam Schäfer, Volker Schäfer, Sylvia Schmelzer, Gabriel Schmidt, Jens Schmidt, Julian Schneider, Tanja Schomaker, Ann Schomburg, Laura Schreiner, Jasmin Schülke, Marion Siampakou, Benoit Sloet, Philipp Spillmann, Anjelika Spöth, Verena Sprich, Sarah Steiner, Karin A. Thielecke, Marlen Thiermann, Jens Thumser, Jelena Toopeekoff, Lena Trost, Francesca Valentini, Johannes van den Boom, Arda van Tiggelen, Sadaf Vasaei, Christopher Vogel, Achim Vorreiter, Sophie von Waitz, Kaja Weldner, Jacqueline Wendel, Petra Werner, Barbara Wiebking, Anne Wilhelm, Judith Wilking, Claus Wohlgemuth, Al-Maboren Zaki, Vivian Zavataro, Sholpan Zhanuzakova